Woda jest elementem niezbędnym do powstania i przetrwania wszystkich form życia. Pełni różnorodne funkcje w naszym ciele, odpowiada za transport związków organicznych i nieorganicznych, jest rozpuszczalnikiem, umożliwia wydalanie ubocznych produktów metabolizmu. Do zachowania wszystkich procesów życiowych nasz organizm musi otrzymać nie mniej niż 1 ml wody na 1kcal energii wytworzonej w ciągu dnia. W czasie ciąży obserwuje się dodatni bilans wodny, co oznacza, że ilość wody dostarczonej do organizmu jest większa niż ilość wody wydalonej.
Zapotrzebowanie na wodę podczas ciąży i laktacji
Woda stanowi 55-60% masy ciała kobiety, a zapłodniona komórka jajowa zawiera jej aż 90%. Dlatego tak ważne jest aby ciężarne kobiety dla prawidłowego rozwoju swojego dziecka dbały o dobre nawodnienie swojego organizmu. Zapotrzebowanie na wodę u dorosłej kobiety waha się między 1,5l a 3l (średnio 2,5l). W ciąży wartość ta powinna wzrosnąć o ok. 300ml/dobę a podczas karmienia piersią nawet o 600-800ml/dobę. Według Instytutu Żywności i Żywienia rekomendowane dzienne spożycie wody dla kobiet w ciąży to 3000 ml, a podczas laktacji 3800ml.
Znaczenie wody dla prawidłowego przebiegu ciąży
W przebiegu prawidłowej ciąży w organizmie kobiety dochodzi do zatrzymania 4-6 l płynów. Część z nich prowadzi do zwiększenia objętości krwi krążącej, co ma na celu zrekompensować ewentualną utratę krwi podczas porodu i obniżyć ryzyko niedokrwistości po porodzie [Stanowisko PTG 2011]. Ilość spożywanych płynów przez przyszłą mamę ma również kluczowe znaczenie w produkcji odpowiedniej objętości płynu owodniowego. Prawidłowa jego ilość umożliwia dziecku wykonywanie ruchów oraz prawidłowy rozwój oraz jest barierą chroniącą przed urazami. Ograniczenie spożycia wody przez kobietę ciężarną może doprowadzić do zmniejszenia ilości płynu owodniowego. Mechanizmy wyrównujące niedobór wody zmniejszają przepływ krwi przez nerki dziecka prowadząc do rozwoju małowodzia. [Stanowisko PTG 2009] Zwiększenie spożycia płynów przez mamę prowadzi do wyrównania ilości płynu owodniowego oraz poprawy krążenia. Woda spożywana przez matkę jest niezbędna do prawidłowego rozwoju tkanek i narządów płodu, głównie komórek ośrodkowego układu nerwowego. Odpowiednie nawodnienie ciężarnej pozwala też na zredukowanie takich dolegliwości jak: nudności, zaparcia, wymioty czy infekcje dolnych dróg moczowych. Spożywanie odpowiedniej ilości płynów ma również znaczenie dla prawidłowego wytwarzania pokarmu a jej ograniczenia są jedną z przyczyn występowania zaburzeń laktacji.
Czy jakość płynów ma znaczenie?
Według badań najlepszym wyborem dla ciężarnych oraz kobiet karmiących piersią jest naturalna woda źródlana. Woda spożywana przez mamy powinna być niskozmineralizowana (ilość składników mineralnych <500mg/l). Woda ta powinna być uboga w jony sodu oraz bogata w jony magnezu stanowiąc jednocześnie element profilaktyki nadciśnienia indukowanego ciążą oraz stanu przedrzucawkowego. Kobiety w ciąży powinny unikać alkoholu oraz napojów bogatych w kofeinę. Ich nadmierne spożywanie prowadzi do ujemnego bilansu płynowego oraz może zagrozić prawidłowemu rozwojowi dziecka. W tabeli poniżej przestawiono wybrane źródła kofeiny w diecie.
Zawartość kofeiny w wybranych napojach i produktach żywnościowych
| PRODUKTY, w których kofeina stanowi naturalny składnik | ZAWARTOŚĆ |
PRODUKTY, w których kofeina stanowi składnik dodawany w procesie produkcji |
ZAWARTOŚĆ |
| Kawa parzona 220 ml | 135 mg | Napoje typu cola 330 ml | 34,5 mg |
| Kawa rozpuszczalna 220 ml | 95 mg | Pepsi 330 ml | 37,5 mg |
| Kawa bezkofeinowa 220 ml | 5 mg | Moutain Dew 330 ml | 55,5 mg |
| Herbata 220 ml | 50 mg | Baton czekoladowy 90g | 6-15 mg |
| Herbata zielona 220 ml | 30 mg | Leki na przeziębienie – tabletka | 30 mg |
| Kakao 220 ml | 5 mg | Czekolada mleczna 28 g | 6 mg |
Źródło: [Brezova V., Slebodova A., Stasko A. (2009). Coffee as a source of antioxidants: An EPR study. Food Chemistry 114].
Autorką artykułu jest Pani Magdalena Smalcerz, członek Koła Naukowego przy Zakładzie Żywienia Człowieka IZP WNZ UJCM
Piśmiennictwo:
1. Karłowicz-Bilińska A. Woda i jej znaczenie dla organizmu kobiety. Ginekol Pol. 2011, 82, 455-459
2. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące: Znaczenie nawodnienia w prewencji chorób u kobiet w wieku prokreacyjnym. Ginekol Pol. 2011, 82, 943-945
3. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące spożycia wody pitnej przez kobiety w okresie rozrodczym, ciężarne oraz karmiące piersią. Ginekol Pol. 2009, 80, 538-547
4. Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji. Standardy medyczne/Pediatria 2013, T.10, 265-279
Źródła ilustracji: http://pl.123rf.com/
