Suplementy diety przeznaczone dla dzieci zaczęły w ostatnich czasach znacząco zyskiwać na popularności. Najmłodszych kuszą swoim atrakcyjnym wyglądem i smakiem, a rodzicom obiecują pozytywny wpływ na zdrowie i rozwój ich dzieci. Czy istnieje jednak uzasadnienie dla podawania dzieciom suplementów witaminowych, bez wskazań lekarza?
W trosce o zdrowie swoich dzieci, wielu rodziców, decyduje się na zakup reklamowanych w mediach suplementów diety. Producenci kuszą, obiecując między innymi pomoc w pobudzeniu apetytu niejadków, wzmocnieniu odporności, czy zapewniając o pozytywnym wpływie na prawidłowy rozwój zębów i kości. Formy preparatów są bardzo zróżnicowane – począwszy od pastylek i syropów, na żelkach i lizakach kończąc.
Suplementy nie leczą
Główną kwestią, niezbędną dla prawidłowego zrozumienia tematu, jest zdefiniowanie samego suplementu. Mimo, że producenci często sugerują lecznicze działanie swoich środków, należy pamiętać, że suplementy diety zgodnie z definicją są środkami spożywczymi, których celem jest uzupełnianie normalnej diety. Nadzór nad suplementami diety w Polsce sprawowany jest przez Głównego Inspektora Sanitarnego, a proces ich wprowadzania na rynek jest obwarowany znacznie mniejszą liczbą wymagań niż w przypadku leków.
W obliczu ogromnej liczby produktów oferowanych na rynku, suplementy diety łatwo można pomylić z produktami leczniczymi. Myląca jest również ich forma – krople, tabletki, syrop – sugerująca, że mamy do czynienia z lekiem. Należy pamiętać, że na opakowaniu każdego produktu przy nazwie handlowej widnieć powinna informacja, że dany wyrób jest suplementem diety.
Przede wszystkim – nie szkodzić
Rodzice powinni zrozumieć, że żadne preparaty kupowane w aptekach czy innych punktach, nie zastąpią dzieciom odpowiednio zbilansowanej diety. Należy pamiętać, że dieta dziecka zawierać odpowiednie ilości węglowodanów, białek, tłuszczów, a także witamin i minerałów. Jeżeli jakiekolwiek nieprawidłowości w rozwoju dziecka budzą podejrzenie rodziców, powinni oni skierować się bezpośrednio do lekarza pediatry, który dzięki odpowiednim badaniom, będzie w stanie wydać konkretne zalecenia co do konieczności suplementacji. Wprowadzanie do diety dziecka jakichkolwiek preparatów, czy to witaminowych czy ziołowych, bez porozumienia z lekarzem lub farmaceutą przynieść może więcej szkody niż korzyści. Amerykańska Akademia Pediatrii przestrzega przed podawaniem zdrowym dzieciom preparatów multiwitaminowych. W opublikowanym w 2012 roku raporcie udowodniono, że dzieci, które przyjmują suplementy wielowitaminowe są znacznie bardziej narażone na przedawkowanie żelaza, miedzi, selenu, kwasu foliowego oraz witamin A i C, niż dzieci nieprzyjmujące tego typu preparatów. Suplementy multiwitaminowe natomiast polecane dzieciom, których dieta jest mało zróżnicowana i uboga w składniki odżywcze, które często cierpią na niedobór witamin D oraz E oraz wapnia.
Szkodliwe interakcje – czyli z czym to się je?
Należy również pamiętać, że suplementy diety, w tym produkty ziołowe, mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami zażywanymi przez dziecko, prowadząc do niepożądanych efektów ubocznych. Popularnym połączeniem, stosowanym głównie w okresie przeziębień, jest podawanie dziecku paracetamolu wraz z preparatami zawierającymi witaminę C. Takie działanie może przynieść odwrotny od zamierzonego efekt, ponieważ działanie witaminy C może spowalniać proces przetwarzania przez organizm paracetamolu. Szczególnej uwagi wymaga również podawanie preparatów pochodzenia roślinnego, zawierające między innymi dziurawiec złocisty, miłorząb japoński czy przęśl chińską. Suplementy te mogą silnie zaburzać działanie innych leków. Podając dziecku jakikolwiek preparat witaminowy lub ziołowy należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Kiedy suplementować?
Istnieją przypadki, w których suplementacja jest wskazana. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w dokumencie „Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D” z 2009 roku, wszystkie zdrowe dzieci, od urodzenia do ukończenia 18. roku życia, wymagają dodatkowej suplementacji witaminy D w dawce 400 IU/dobę. W dokumencie „Zasady żywienia zdrowych niemowląt”, stworzonym przez ekspertów z Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, znaleźć również można zalecenia co do podawania wielonienasyconych kwasów tłuszczowych DHA, witaminy K, oraz preparatów żelaza i fluoru. Należy jednak pamiętać, że preparaty te mogą być przyjmowany tylko pod nadzorem lekarza i w uzasadnionych medycznie przypadkach.
Pochodzenie ma znaczenie
Istotną kwestią, jeżeli chodzi o suplementy diety jest również ich pochodzenie. Specjaliści przestrzegają przed zaopatrywaniem się w tego typu produkty za pośrednictwem Internetu i innych niekontrolowanych źródeł. Ta ogólna zasada dotyczyć powinna wszystkich produktów leczniczych i suplementów diety.
Lukratywny biznes
Rynek suplementów diety z roku na rok osiąga coraz większe rozmiary. Jak wynika z raportu „Rynek suplementów diety w Polsce 2014. Prognozy rozwoju na lata 2014-2018”, wartość rynku suplementów w 2013 roku wzrosła w porównaniu do roku poprzedniego o 9%. Tendencja ta ma się utrzymywać. Według danych zawartych w raporcie, na koniec 2016 r. rynek suplementów diety może być wart nawet 4,2 mld zł. Co ciekawe, głównym motorem wzrostu jest sprzedaż pozaapteczna, czyli punkty takie jak supermarkety, stacje paliw, czy drogerie, oferujące bogaty wybór suplementów. Warto, sięgając po suplement diety, rozważyć, czy jego zażywanie przyniesie korzyści zdrowotne dla dziecka, czy jedynie zasili kieszeń producenta.
Źródła:
1. Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dn. 25.08.2006 r. ( Dz. U. 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn.zm.)
2. National Center for Complementary and Integrative Health, 5 Things To Know About Safety of Dietary Supplements for Children and Teens, https://nccih.nih.gov/health/tips/childsupplements
3. Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D – 2009, Problemy Medycyny Rodzinnej, XII 2009, VOL. XI, Nr 4
4. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne, Pediatria, 2014, T. 11, 321-338
5. Rynek suplementów diety osiągnie wartość 2,5 mld zł w 2012, www.paiz.gov.pl/files/?id_plik=17142
6. Suplementy diety mają się dobrze, http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/1102607.html
