Światowy Dzień Menopauzy i Andropauzy

Światowy dzień menopauzy i andropauzy co rocznie obchodzony jest 18 października. Ustanowiony został przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i Międzynarodowe Towarzystwo Menopauzy (IMS) i ma na celu przypomnieć społeczeństwu, jakie zdrowotne skutki niesie za są spadek hormonów płciowych zarówno u kobiet jak i mężczyzn w średnim wieku oraz, jakie problemy wiążą się z przekwitaniem i jak sobie z nimi radzić.

Przekwitanie to nie tylko problem kobiet, ale również mężczyzn. Różnica w przekwitaniu u obu płci jest jednak znacząca. Po pierwsze u kobiet podczas menopauzy (meno – miesiąc, pausis – przerwa) dochodzi do całkowitego zakończenia zdolności reprodukcyjnej, zatrzymania cyklu miesięcznego, natomiast u mężczyzn ta zdolność w znacznym stopniu zmniejsza się. Po drugie andropauza u mężczyzn zachodzi łagodniej, niż menopauza u kobiet. Natomiast objawy obu tych procesów są podobne.

Prof. Stefan Zgliczyński, prezes Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy, definiuje te przypadłości tak:

– menopauza to trwałe zahamowanie czynności jajników produkujących żeńskie hormony płciowe, estrogeny (zachodzi gwałtownie). Dotyczy prawie wszystkich kobiet po 50-tce,

– andropauza to zespół objawów wywołanych obniżeniem się produkcji męskiego hormonu, testosteronu, trwa powoli. Cześć mężczyzn ma objawy po 50-tce, a większość odczuwa je nieco później.

 

Zacznijmy od menopauzy

Wg WHO menopauza występuje zwykle u kobiet między 44. a 56. rokiem życia. Badania wykazują, że objawy menopauzy zaczynają się średnio ok. 47. roku życia i trwają do ok. 4 lat.

 Wyróżnić można kilka okresów w trakcie tego procesu zachodzącego u kobiet:

premenopauzę – to czas między pełną płodnością, a menopauzą (wiek kobiety ok. 40 lat), nie odczuwalne są zaburzenia hormonalne, ale badania ukazują podwyższony poziom FSH, widoczny objaw to tylko krótsze lub dłuższe okresy krwawienia i inna objętość upławów.

perimenopauzę – okres krótko przed menopauzą (piąta dekada życia kobiety, trwa do roku), objawy: uderzenia gorąca, tzw. wary, przedłużające się, obfite krwawienia, skrócenie cyklu miesięcznego, dodatkowo obniża się poziom estrogenów i progesteronu, a wzrasta poziom FSH i LH.

menopauzę – ostatnie krwawienie miesięczne (wiek kobiety może być różny zależy od liczby pęcherzyków Graffa w jajnikach i mogą tutaj mieć znacznie czynniki genetyczne).

okres postmenopauzalny – brak krwawień, wysoki poziom FSH i LH, znacznie obniżony poziom estrogenów i progesteronu.

Dodatkowo można wyróżnić:

– menopauzę sztuczną – wygaśnięcie czynności jajników w skutek chirurgicznego ich usunięciu, stosowania chemioterapii lub radioterapii, przy endometriozie, zaburzeniach czynności przysadki mózgowej i przy bardzo złym ogólnym stanie zdrowia,

– menopauzę przedwczesną – czynności jajników wygasają przed 40. rokiem życia kobiety.

Czas, kiedy pojawia się menopauza ma wpływ stan zdrowia i styl życia kobiety. Przyspiesza ją: zła dieta, stres, palenie papierosów, leki obniżające poziom estrogenów, cukrzyca, choroby układu immunologicznego, chemioterapia, terapia promieniowaniem i usunięcie jajników.

Podczas procesu menopauzy, organizm kobiety traci naturalną ochronę, gdyż ilość krążących estrogenów we krwi zmniejsza się, aż zanikają. Wtedy też kobieta odczuwa wiele dolegliwości.

Wczesne objawy menopauzy:

  • nieregularne miesiączki – po 40. roku życia stopniowo zmniejsza się produkcja hormonów przez jajniki i coraz rzadziej występują cykle owulacyjne,
  • zaburzenia naczynioruchowe: uderzenia gorąca w ciągu dnia i w nocy zazwyczaj w okolicy głowy i szyi (85% kobiet doświadcza), nocne poty, zawroty głowy, podwyższenie temperatury ciała, napady kołatania serca, zaburzenia snu,
  • zaburzenia sfery psychicznej: bezsenność, pogorszenie pamięci, zmiany w zachowaniu, lęki, utrata libido, zaburzenia koncentracji uwagi, trudności w podejmowaniu decyzji, obniżenie napędu do działania, drażliwość, płaczliwość.

Późne objawy menopauzy:

  • zaburzenia gospodarki lipidowej, ustanie ochronny ściany naczyń krwionośnych skutkujące w ryzyku wystąpienia choroby wieńcowej,
  • zwiotczenie i zmiany zabarwienia skóry (bielactwo, występowanie brązowych plam), zwiększone wypadanie włosów, łamliwość paznokci, hirsutyzm (męskie owłosienie twarzy, gdyż androgenów jest więcej niż estrogenów) i zmniejszenie aktywności gruczołów potowych i łojowych,
  • zmiany zanikowe układu moczowo-płciowego – na sromie, w pochwie, macicy, jajnikach i gruczołach sutkowych, suchość pochwy, stany zapalne dróg moczowych, nietrzymanie moczu przez zwiotczenie tkanek miednicy i obniżenia się macicy,
  • piersi stają się obwisłe na skutek zanikania tkanki gruczołowej sutków i zastępowania jej tkanką tłuszczową,
  • bolesność stawów i kości,
  • osteoporoza, która jest konsekwencją zaniku tkanki kostnej.

Objawy menopauzy można zmniejszyć albo też niekiedy całkowicie zwalczyć poprzez właściwą dietę, wysiłek fizyczny, ćwiczenia i odpowiednią terapie hormonalną zastępczą (HTZ) albo alternatywną dla niej terapie odpowiednimi preparatami – estrogenami pochodzenia roślinnego (fitoestrogenami), które uzupełniają zmniejszający się poziomu estrogenu. Ponadto produkty zawierające fitoestrogeny (soja, siemię lniane) łagodzą uderzenia gorąca, pocenie się i drażliwość, natomiast  zioła takie jak: pluskwica – zmniejsza uderzenia gorąca, głóg – wzmacnia serce, szałwia i jemioła – zmniejszają pocenie.

Organizm kobiety przywyka do spadku ilości hormonów dopiero po kilku latach. Proces zostaje zakończony w momencie, kiedy ustąpią nieprzyjemne skutki uboczne menopauzy.

 

Teraz zajmijmy się andropauzą

 Andropauza to nic innego jak obniżenie stężenia testosteronu, czyli hormonu męskiego oraz zaburzeniu rytmu jego wydzielania. Polskie Towarzystwo Menopauzy i Andropauzy definiuje andropauzę jako: „okres życia mężczyzny po pojawieniu się postępujących wraz z wiekiem niedoborów hormonów androgennych: testosteronu i dehydroepiandrosteronu, a także hormonu wzrostu i melatoniny”.

Czynniki, które powodują, że okres przekwitania u mężczyzn zostaje przyspieszony to:  palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, nieprawidłowa dieta, mało regularny sen, brak wypoczynku, mało aktywny styl życia oraz uwarunkowania genetyczne czy cukrzyca, miażdżyca i nadciśnienie.

Badania wykazują, że prawie 50% mężczyzn między 40.-70. rokiem życia cierpi na zaburzenia sprawności seksualnej.  Andropauza jest procesem, który zaczyna się u mężczyzn obniżeniem stężenia testosteronu (1% rocznie), a tylko u ok. 30% mężczyzn po 60. roku życia zmniejsza się liczba plemników. Lekarze szacują, że objawy andropauzy dotkliwie odczuwa zaledwie 10-20% mężczyzn.

Objawy andropauzy wg Heinemanna można podzielić na trzy grupy:

  • objawy dotyczące psychiki:

– nerwowość: większa drażliwość, wybuchowość, wewnętrzny niepokój i poczucie ciągłego stresu z niemożnością zrelaksowania się,

– pogorszenie pamięci i koncentracji, a co za tym idzie gorsze wykonywanie obowiązków w pracy, zapominanie o ważnych sprawach,

–  nastroje depresyjne: zniechęcenie do życia, smutek, brak energii do wykonywania obowiązków.

Ogólne wykazywanie zmienności nastrojów.

  • objawy somatowegetatywne (narządowe i czynnościowe) związanymi bezpośrednio z ciałem i samopoczuciem (np. uczucie bólu):

– bóle stawów i mięśni,

– potliwość: wrażenie zbyt intensywnego pocenia się przy niezbyt dużym wysiłku, zlewne poty, uderzenia gorąca,

– trudności ze snem: budzenie się w nocy, senność w ciągu dnia, problemy z zaśnięciem,

– bóle i zawroty głowy,

– kołatanie serca,

– zmniejszenie siły, a także masy mięśniowej,

– otyłość brzuszna i miażdżyca,

– zaburzenia w gospodarce węglowodanami (insulinooporność) z możliwym rozwojem  cukrzycy,

– osteoporoza,

– bóle jąder.

 

  • objawy ze strony sfery seksualnej:

– możliwości seksualne czy zainteresowanie tą sferą zmniejszają się,

– obniżona potencja, zmniejszona ochota na seks, zmiany w wyglądzie (mniejszy zarost na twarzy, zmiana wyglądu zewnętrznych narządów płciowych) powodują u mężczyzn zniechęcenie do stosunków.

Andropauzę można leczyć farmakologicznie – terapią hormonalną uzupełniającą obniżony poziom męskich hormonów m.in. testosteronu, albo jak zaleca prof. Andrzej Gomuła z Instytutu Andropauzy w Warszawie przyjmować substancję o nazwie gonadotropina kosmówkowa, która stymuluje jądra do produkcji testosteronu.

Zapobiegać negatywnym objawom andropauzy czy opóźniać je można poprzez zmianę stylu życia, zwiększenie aktywności fizycznej tj. ruchu na świeżym powietrzu i dbanie o prawidłowe odżywianie się tj. unikanie tłustych i smażonych potraw, ograniczenie spożywania alkoholu, nie palenie papierosów.

Zmniejszające się wraz z wiekiem wydzielanie testosteronu jest uwarunkowane genetycznie, jednak istotne znaczenie mają także czynniki psychospołeczne. Należy wymienić tu przede wszystkim permanentny stres, stany depresyjne, styl życia i wiele innych czynników.

Czas na podsumowanie

  1. Andropauza nie dotyka całej męskiej części populacji, a skupia się na tych którzy prowadzą niezdrowy styl życia, natomiast menopauza dotyczy każdej kobiety po mniej więcej 50. roku życia bez względu na styl życia i zdrowie.
  2. Zespół męskich dolegliwości nie ma momentu kulminacyjnego, w przypadku menopauzy jest – zaprzestanie miesiączkowania.
  3. Andropauza to zaburzenie wydzielania męskich hormonów i osłabienie pracy narządów m.in. serca czy nerek, problemy z erekcją oraz impotencja (zjawisko odwracalne). Menopauza ma nieodwracalne – zanik zdolności rozrodczych, owulacji (zjawisko nieodwracalne), ale kobieta może dalej utrzymywać kontakty seksualne.
  4. Oba te procesy mają podobne symptomy oraz naturalnie zachodzą ok. 50 roku życia, diagnozowane są na podstawie charakterystycznych cech i badania poziomu hormonów.

 

 

Zachęcamy również do zapoznania się z grafikami na temat menopauzy i andropauzy znajdującymi się na stronie

Opublikowany przez 5 kroków do zdrowia na 18 października 2017

Opublikowany przez 5 kroków do zdrowia na 18 października 2017

Źródła:

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,20500,18-pazdziernika-swiatowy-dzien-menopauzy-i-andropauzy.html (na dzień 7.09.2017 r.)

http://jejswiat.pl/521,dzis-obchodzimy-swiatowy-dzien-menopauzy-i-andropauzy (na dzień 7.09.2017 r.)

http://www.echodnia.eu/swietokrzyskie/zdrowie-i-uroda/artykuly/art/8721821,akceptuj-siebie-18-pazdziernika-to-swiatowy-dzien-menopauzy-i-andropauzy,id,t.html (na dzień 7.09.2017 r.)

https://portal.abczdrowie.pl/andropauza (na dzień 7.09.2017 r.)

https://kobieta.wp.pl/jak-rozpoznac-andropauze-u-swojego-mezczyzny-5982694273450625a (na dzień 7.09.2017 r.)

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/choroby-meskie/andropauza-czyli-meskie-przekwitanie_33540.html (na dzień 7.09.2017 r.)

http://wylecz.to/pl/choroby/endokrynologia/objawy-andropauzy.html#popupClose (na dzień 7.09.2017 r.)

http://www.menopauzainfo.pl/andropauza-bez-tajemnic.php (na dzień 7.09.2017 r.)

https://www.menopauza.pl/roznica-miedzy-menopauza-a-andropauza/ (na dzień 7.09.2017 r.)

http://www.rp.pl/artykul/648343-Meskie-klimakterium—andropauza.html#ap-2 (na dzień 7.09.2017 r.)

http://www.swiat-zdrowia.pl/artykuly/meskie-klimakterium-andropauza (na dzień 7.09.2017 r.)

http://zdrowie.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/460450,andropauza-trudny-czas-dla-mezczyzny.html (na dzień 7.09.2017 r.)

http://www.newsweek.pl/wiedza/nauka/menopauza-u-mezczyzn-objawy-przeciwdzialanie-newsweek-pl,artykuly,350901,1.html (na dzień 7.09.2017 r.)

http://klimakterium.info.pl (na dzień 7.09.2017 r.)

https://diag.pl/pacjent/menopauza-definicja-kryteria-rozpoznawania/ (na dzień 7.09.2017 r.)

 

Zdjęcia:

www.pixabay.com

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Komentowanie jest wyłączone