Ciąża jest okresem, kiedy kobietą targają przeróżne emocje, zarówno te pozytywne związane z wyczekiwaniem na przyjście na świat małego człowieka, jak i te negatywne, wynikające głównie z niewiedzy. O wiele prościej przejść przez ten czas, kiedy mamy przy sobie przewodnika po świecie kobiecości – wykwalifikowaną i życzliwą położną, która rozwieje wszystkie kłębiące się w głowie wątpliwości i przygotuje do najważniejszej roli w życiu – bycia matką. Wielu kobietom postać położnej kojarzy się głównie z samym porodem i następującymi po nim wizytami patronażowymi, podczas gdy zakres świadczeń realizowanych przez położną podstawowej opieki zdrowotnej jest znacznie szerszy. Zadaniem położnej POZ jest zapewnienie kompleksowej opieki położniczej i ginekologicznej nad kobietą w każdym wieku (nie tylko ciężarną!) oraz opieki neonatologicznej nad noworodkiem.
Bezpłatne spotkania edukacyjne dla kobiet w ciąży – kto i na jakich zasadach może w nich uczestniczyć?
Szukając kompleksowej wiedzy na temat przebiegu ciąży i opieki nad noworodkiem, kobiety spodziewające się dziecka zaczynają przeglądać oferty działających w najbliższej okolicy szkół rodzenia. Często nie mają one świadomości, że w ramach podstawowej opieki zdrowotnej każdej kobiecie już od 21. tygodnia ciąży przysługuje możliwość uczestniczenia w bezpłatnych, dobrowolnych spotkaniach przygotowujących do porodu i rodzicielstwa prowadzonych przez położną POZ. Począwszy od 21. tygodnia aż do 31. tygodnia ciąży spotkania takie powinny się odbywać raz w tygodniu, natomiast po 32. tygodniu ciąży aż do rozwiązania – 2 razy w tygodniu. Spotkania takie trwają zwykle około godziny i odbywać się mogą, w zależności od potrzeb, w domu podopiecznej lub w gabinecie położnej. Jeżeli pozwalają na to warunki, w zajęciach uczestniczyć może również drugi rodzic.
Co dają spotkania edukacyjne?
Udział w edukacji przedporodowej daje kobiecie możliwość indywidualnego przedyskutowania z położną najbardziej nurtujących kwestii i opracowania odpowiadającego potrzebom ciężarnej programu spotkań. Jest to duża zaleta edukacji przedporodowej prowadzonej przez położną w porównaniu do szkół rodzenia, w których zazwyczaj realizowany jest jeden, wspólny dla wszystkich ciężarnych schemat zajęć. Nie oznacza to jednak, że każdy temat w ramach edukacji przedporodowej musi być omawiany w cztery oczy – w przypadku niektórych ogólnych tematów spotkania mogą odbywać się w grupach, co daje okazję do dyskusji i wymiany doświadczeń pomiędzy kobietami spodziewającymi się dziecka. Korzystanie ze spotkań edukacyjnych nie wyklucza możliwości uczęszczania do szkoły rodzenia.
Co różni spotkania edukacyjne z położną od zajęć w szkole rodzenia?
Jak wcześniej wspomnieliśmy, główną różnicą pomiędzy tymi dwoma formami spotkań jest możliwość dostosowania przez położną POZ poruszanych tematów do indywidualnych potrzeb przyszłej mamy. Poza tym warto pamiętać, że to właśnie położna POZ odwiedza kobietę po porodzie podczas tak zwanych wizyt patronażowych. W ramach kontaktów podczas spotkań edukacyjnych pomiędzy położną a kobietą w ciąży nawiązuje się więź, która ułatwia późniejszy przebieg takich wizyt. Świeżo upieczona mama czuje się w towarzystwie dobrze znanej położnej bardziej komfortowo i ma większą śmiałość mówienia o napotykanych w pierwszych dniach po porodzie trudnościach. Wiąże się to zatem z obustronnymi korzyściami.
Istotną kwestią różniącą zajęcia w szkole rodzenia od spotkań edukacyjnych z położną POZ jest aspekt organizacyjny. Jak już wspominaliśmy, świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej są realizowane na podstawie kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Kontrakt ten zakłada, że świadczenia wykonywane są w dni robocze, od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-18.00, a zatem w tym czasie organizowane są spotkania edukacyjne dla przyszłych mam. Z kolei w szkołach rodzenia zajęcia odbywają się często w godzinach wieczornych lub w weekendy. Dzięki temu oboje rodziców może bez większych trudności dopasować godziny spotkań do swojego grafiku zajęć.
Jak wybrać położną?
Każda kobieta, bez względu na wiek powinna złożyć deklarację wyboru położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Jest to taka sama procedura jak wybór lekarza rodzinnego i pielęgniarki. Dzięki złożeniu takiej deklaracji kobieta ma prawo do bezpłatnych spotkań z położną na każdym etapie życia.
Co zatem należy w pierwszej kolejności zrobić, aby skorzystać z tego przywileju jakim jest bezpłatna opieka położnej rodzinnej? Przede wszystkim trzeba znaleźć właściwą położną. Poszukiwania najlepiej zacząć od zasięgnięcia języka wśród członków rodziny i przyjaciół. Można też skorzystać z różnego rodzaju for internetowych lub po prostu popytać w ośrodkach zdrowia. Rejestr wszystkich położnych POZ, posiadających kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia znaleźć można na stronie Zintegrowanego Informatora Pacjenta.
Należy jednak pamiętać, że każda kobieta ma inne potrzeby i to, że twoja przyjaciółka świetnie dogadywała się z daną położną nie znaczy, że na tobie też zrobi dobre wrażenie. Warto więc przede wszystkim spotkać się z położną, do której deklarację chcemy złożyć. Często nawet krótka ogólna rozmowa pozwala określić, czy czujemy sympatię do danej osoby i jak postrzegamy jej kompetencję.
Bardzo ważne jest, aby przy szukaniu położnej brać pod uwagę bliskość swojego miejsca zamieszkania. Co prawda nie obowiązuje obecnie rejonizacja, jednak położna z powodów czysto praktycznych (na przykład konieczność dojazdu na wizyty patronażowe) może odmówić przyjęcia deklaracji od osoby mieszkającej w oddalonym od jej gabinetu miejscu. Położną obowiązują również limity dotyczące liczby podlegającej jej pacjentów (maksymalnie 6 600 osób). Dlatego też podczas rozmowy z położną należy dowiedzieć się, czy przyjmie ona złożoną przez nas deklarację wyboru.
Ostatnim już etapem wyboru położnej jest złożenie deklaracji wyboru świadczeniodawcy. Procedura ta polega na wypełnieniu specjalnego druku, na którym należy wpisać podstawowe dane takie jak imię, nazwisko, PESEL czy adres zamieszkania. Formalności tej dopełnić można już bezpośrednio w placówce, w której przyjmuje wybrana przez nas położna lub też u niej samej. Warto pamiętać, że nawet jeżeli w przeszłości składaliśmy deklarację wyboru położnej – na przykład przy wyborze lekarza rodzinnego – mamy możliwość bezpłatnej zmiany świadczeniodawcy (lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej) nie częściej niż 3 razy w danym roku kalendarzowym. Każda kolejna zmiana wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty.
Podsumowanie
Możliwość przygotowywania się do tak ważnego momentu życia jakim jest poród, w asyście wykwalifikowanej położnej jest niezbywalnym prawem każdej kobiety, a jednocześnie ogromnym przywilejem, o którym duża część kobiet nie wie. Dlatego też tak ważne jest, aby promować wiedzę na ten temat. My same, dzięki współpracy z Panią Lucyną Mirzyńską – zdobywczynią trzeciego miejsca w ogólnopolskim plebiscycie Położna na Medal i Położnymi Środowiskowo-Rodzinnymi, miałyśmy okazję wzięcia udziału w spotkaniu edukacyjnym, podczas którego mamy spodziewające się dziecka rozmawiały o porodzie naturalnym. W trakcie odbywających się w bardzo życzliwej atmosferze zajęć, przyszłe mamy miały możliwość wymiany doświadczeń, skonsultowania wątpliwości i poszerzenia zarówno teoretycznej jak i praktycznej wiedzy dotyczącej czekającego je porodu. Każdej kobiecie w ciąży życzymy, aby świadoma swoich praw miała możliwość uczestniczenia w takich spotkaniach.
Źródła:
Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. 2011 nr 174 poz. 1039)
Narodowy Fundusz Zdrowia, Małopolski Oddział Wojewódzki w Krakowie, Świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej,http://www.nfz-krakow.pl/index.php?site=art&idd=32&ida=112
Jędrzejewska L., Aspekty prawne opieki okołoporodowej w Polsce, http://www.pzp.am.wroc.pl/pdf/2013/128.pdf
Po prostu położna, http://poprostupolozna.pl/
Źródło ilustracji: http://pl.123rf.com/
