Będąc krwiodawcą oddajesz więcej niż tylko krew – być może to właśnie dzięki tobie ma szansę odbyć się skomplikowana operacja? Albo to twoja krew uratuje ciężko ranną ofiarę wypadku komunikacyjnego? A może to płynąca wcześniej w twoich żyłach krew, przetoczona ciężko chorej osobie da jej siłę do zmagania się z kolejnym dniem? Wiesz jakie to uczucie kiedy dzwoni telefon z informacją, że ktoś potrzebuje natychmiast twojej krwi? Mieszanina dumy, z tego że jest się potrzebnym i smutku w związku z toczącym się gdzieś dramatem osoby, która teraz będzie teraz nosić w sobie cząstkę ciebie. Jak co roku, 14 czerwca, w dniu Światowego Dnia Krwiodawcy warto sobie uświadomić jak wielkim bohaterstwem jest bycie dawcą krwi – najcenniejszego daru, którego wciąż, pomimo postępu medycyny, nie da się w żaden inny sposób wyprodukować. Poniżej przedstawiamy kilka podstawowywch informacji na temat tego, kto może zostać krwiodawcą, jak przebiega wizyta w punkcie poboru krwi i jak się do niej przygotować. Może następnym razem to twoja krew uratuje czyjeś życie.
Kto może być krwiodawcą?
W trosce o zdrowie zarówno osoby, której przetaczana jest krew, jak i tej która ją oddaje, bycie krwiodawcą wymaga spełnienia wielu obwarowań związanych ze stanem zdrowia. Krwiodawca musi być osobą zdrową, co do której nie zachodzi podejrzenie, że w niedawnym czasie podejmowała ryzykowne kontakty lub zachowania. Pobrana od dawcy krew jest każdorazowo badana pod kątem chorób zakaźnych, jednak przy każdej infekcji od momentu zakażenia musi upłynąć pewien czas, aby znaleźć jego potwierdzenie w badaniach laboratoryjnych. Krwi nie mogą oddawać miedzy innymi osoby chorujące na wirusowe zapalenie wątroby (tzw. żółtaczkę zakaźną), nosiciele wirusa HIV i chorzy na AIDS, osoby z poważnymi chorobami układów krążenia, nerwowego, pokarmowego, oddechowego, nerek, skóry (np. łuszczyca), a także układu immunologicznego, układu endokrynnego (np. cukrzyca, choroby tarczycy) oraz tkanki łącznej.
Czasowo z oddawania krwi dyskwalifikuje się kandydatów, którzy mieli kontakt z osobą chorującą na chorobę zakaźną lub przebyli ostrą chorobę zakaźną. Nie można też oddawać krwi po szczepieniach ochronnych, w ciąży, po porodzie, w trakcie miesiączki, po leczeniu stomatologicznym. Nie można również oddawać krwi w odstępie 6 miesięcy od zabiegu operacyjnego, przetoczenia krwi, wykonania tatuażu, przekłucia różnych części ciała, poddania się akupunkturze, depilacji kosmetycznej czy zabiegu diagnostycznym (np. gastroskopii). Czasowo z oddawania krwi wykluczone są osoby wracające z krajów Afryki Środkowej i Zachodniej, Tajlandii oraz przebywające na terenach gdzie występują choroby tropikalne. Krwi nie można też oddawać przez okres 6 miesięcy od opuszczenia zakładu karnego.
Przed oddaniem krwi, każdy krwiodawca jest zobowiązany do wypełnienia ankiety. Niezwykle ważne jest, aby przeczytać ją dokładnie i rzetelnie odpowiedzieć na zawarte w niej pytania. Jeżeli nie jesteś pewien, czy dobrze zrozumiałeś pytanie, lub masz jakiekolwiek wątpliwości – pytaj. Personel posłuży ci radą i wsparciem. Przykładowy wzór ankiety znajdziesz tu: https://krwiodawcy.org/ankiety-dla-kandydatow-na-dawcow. Przeanalizuj ją na spokojnie w domu, a po przyjściu do punktu poboru krwi nic cię nie zaskoczy.
Zanim zgłosisz się do punktu poboru krwi
Dobry stan zdrowia to nie jedyny warunek, jaki musisz spełniać, jeśli chcesz zarejestrować się jako krwiodawca. Osoba oddająca krew musi mieć ukończone 18 lat (maksymalny wiek – 65 lat). Musi też ważyć co najmniej 50 kg (w niektórych przypadkach min. 70 kg). Zgodnie z prawem, krwiodawca powinien też posiadać polskie obywatelstwo. W przypadku obcokrajowców wymagany jest dokument z numerem PESEL oraz umożliwiająca samodzielne przeczytanie i wypełnienie kwestionariusza znajomość języka polskiego.
Wybierając się do centrum krwiodawstwa upewnij się, że masz przy sobie dokument ze zdjęciem, pozwalający potwierdzić twoją tożsamość (dowód osobisty, prawo jazdy czy paszport). Na oddanie krwi wybierz się wyspany. Dzień przed oddaniem krwi zjedz lekkostrawną i nietłustą kolację, a do oddania krwi zgłoś się po lekkim beztłuszczowym śniadaniu.
A po oddaniu krwi
Cała procedura oddawania krwi – rejestracja, pobranie krwi do morfologii, konsultacja lekarska i sama donacja trwa łącznie około godziny. Oddanie krwi, mimo że bezbolesne, wiąże się dla naszego organizmu z wysiłkiem, stąd też krwiodawcom przysługuje posiłek regeneracyjny o wartości energetycznej 4.500 kalorii. Bezpośrednio po oddaniu krwi nie powinieneś prowadzić pojazdów – zanim wsiądziesz za kierownicę zjedz przynajmniej pół czekolady, wypij około 0,5 litra płynów i odpocznij przez pół godziny. W czasie 24 godzin po oddaniu krwi nie należy się forsować, dźwigać ciężarów, podejmować się czynności wymagających wzmożonego wysiłku fizycznego i uprawiać sportu wyczynowego.
Po oddaniu krwi krwiodawcy wydawane jest zwolnienie z pracy. Jeżeli nie zakwalifikowałeś się do oddania krwi, centrum krwiodawstwa wystawi ci godzinowe zaświadczenie o pobycie w ich siedzibie. Jako że pobrana krew badana jest w kierunku nosicielstwa WZW typu B i, wirusa HIV oraz kiły, w okresie tygodnia od oddania krwi możesz bezpłatnie uzyskać wyniki badań laboratoryjnych (morfologii krwi, testów wirusologicznych). Krwiodawca może też wnioskować o zwrot kosztów dojazdu.
Źródła:
WHO, Światowy Dzień Krwiodawcy, http://www.who.un.org.pl/aktualnosci.php?news=157&wid=12&wai=&year=&back=%2F
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie, http://rckik.krakow.pl/
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi, http://www.krwiodawstwo.pl/
Krwiodawcy w sieci, Światowy Dzień Krwiodawcy 2016, https://krwiodawcy.org/swiatowy-dzien-krwiodawcy-2016
