E-papieros – elektroniczne urządzenie służące do podawania nikotyny metodą inhalacji, czyli nie jest to wyrób tytoniowy. W jego przypadku nie mówimy o spalaniu tylko o podgrzewaniu zawartych w nim substancji, nie o dymie, a o parach/aerozolu.
W ostatnich latach na rynku wyrobów tytoniowych popularne stały się papierosy elektroniczne. Urządzenia te pojawiły się po raz pierwszy w 2003 roku, w Chinach, gdzie są głównie produkowane. Do Europy trafiły dwa lata później, a obecnie ich rynek rozwija się w zatrważającym tempie.
Liczba e-palaczy gwałtownie wzrosła w ostatnich latach. W 2010 roku 1,8% dorosłych Amerykanów używało e-papierosów, ale odsetek ten wzrósł do 13% w 2013 roku. Polska jest krajem o jednym z najwyższych odsetków młodych użytkowników e-papierosów — stanowią oni 19% osób poniżej 20. roku życia, którzy nigdy wcześniej nie palili tradycyjnych papierosów, a 57% czynnych palaczy tytoniu stosuje jednocześnie e-papierosy.
Coraz częściej pojawia się pytanie, czy stosowanie e-papierosów jest szkodliwe?
Wiele osób rekomenduje stosowanie e-papierosów jako pomoc w zerwaniu z nałogiem palenia tytoniu. Jednak badania przekrojowe oraz obserwacyjne dostarczają rozbieżnych wyników. W pięciu z nich nie znaleziono związku pomiędzy e-paleniem a rzuceniem palenia tytoniu, a tylko w jednym udowodniono zmniejszenie liczby tradycyjnych papierosów wypalanych w ciągu doby. W drugim badaniu wykazano, że zamiana papierosów tradycyjnych na e-papierosy u chorych na astmę może prowadzić do zmniejszenia objawów i poprawy czynności płuc.
Obecny stan wiedzy nie pozwala na uznanie e-papierosów za bezpieczne, chociaż (w przeciwieństwie do tradycyjnych papierosów) nie zachodzi w nich spalanie stąd powstaje mniej produktów ubocznych. Co prawda główne składniki e-papierosów (glikol propylenowy, gliceryna, środki smakowo-zapachowe) to substancje powszechnie wykorzystywane w przemyśle żywnościowym, ale nie musi to oznaczać, że są one bezpieczne, podczas wielokrotnego wdychania przez dłuższy czas.
Stosowanie e-papierosów powoduje podrażnienie śluzówki gardła i jamy ustnej oraz suchy kaszel. Nie obserwowano wzrostu markerów zapalenia ani zmian w morfologii krwi. Stosowanie e-papierosów nie wpływało na funkcje spirometryczne płuc, ale były to krótkotrwałe obserwacje. Stwierdzono zmniejszenie tlenku azotu w wydychanym powietrzu i wzrost impedancji oddechowej oraz oporu oskrzelowego jak po papierosach. Nie wykazano natomiast zmian w funkcji serca w badaniu echokardiograficznym ani istotnych zmian w liczbie uderzeń serca.
Elektroniczne papierosy bardzo szybko zdobywają rynek, zarówno wśród użytkowników tradycyjnych wyrobów tytoniowych, jak i osób do tej pory niekorzystających z jakichkolwiek systemów dostarczających nikotynę. Piśmiennictwo na temat elektronicznych papierosów wydaje się bardzo bogate, ale jest to bogactwo pozorne. Brakuje wystarczającej liczby opracowań, które podchodziłyby do problemu szkodliwości zdrowotnej elektronicznych papierosów w sposób całościowy. Pojawiają się nieliczne prace, zbierające w całość wiele pojedynczych doniesień stanowiących często jedynie opisy przypadków. Już to powinno skłonić nas, aby podać w wątpliwość bezpieczeństwo stosowania tych produktów. Bardzo ważnym wydaje się uświadomienie osobom palącym, że każdy sposób dostarczania nikotyny jest szkodliwy dla ich zdrowia.
Obecny stan wiedzy nie pozwala na uznanie e-papierosów za bezpieczne. Tylko niektóre z badań opisują skutki zdrowotne stosowania elektronicznych papierosów, brak natomiast dobrych, wiarygodnych danych naukowych odnośnie używania tych wyrobów w dłuższym okresie czasu.
Źródła:
- Napierała M, Kulza M, Wachowiak A i wsp. Elektroniczne papierosy – wpływ na zdrowie. Dotychczasowe doniesienia
- Merks P, Świeczkowski D, Paluch A i wsp. E-papierosy nowym wyzwaniem dla zdrowia publicznego krajów rozwiniętych – analiza wpływu na dobrostan populacji
- Królikowski K, Domagała-Kulawik J. E-papieros: fakty i mity, doświadczenia własne
- Zielonka TM. Debata. Czy możemy polecać e-papierosy naszym pacjentom?
- Górski P. E-papierosy — samo zło czy lepsze z dwojga złego?
Zdjęcie:
Autorkami artykułu są: Sylwia Barańska, Khrystyna Lehin
