Zaabsorbowanie mobilnymi urządzeniami elektronicznymi typu smartfon nieodwołalnie zmieniło sposób w jaki wchodzimy w interakcje z innymi – dzielimy się treściami, udostępniamy relacje, prowadzimy spotkania live, wysyłamy „selfie”, rywalizujemy ze znajomymi grając w gry online. Ten nowoczesny sposób komunikacji ze światem pozwala nam być na bieżąco, podtrzymywać relacje i nawiązywać nowe. Ale co w przypadku, gdy smartfon i wirtualny świat przesłania nam obraz do tego stopnia, że spotykając się z kimś w realnym świecie siedzimy z nosem w smartfonie? Co więcej często robimy to zupełnie nieświadomie. A mowa o phubbingu. O tym czym jest phubbing, jakie są przyczyny tego zjawiska i możliwe konsekwencje dowiecie się z dzisiejszego artykułu. Zachęcamy do lektury! 😉
Phubbing to działanie polegające na korzystaniu z telefonu podczas bezpośredniej rozmowy z innymi. Zjawiskiem tym zaczęto się interesować już w 2012 r., określając go mianem: nieobecności/technoferencji/komunikacji równoległej. Ostatecznie za najlepiej oddający całościowy sens tego zjawiska termin, uznano „phubbing”. Termin „phubbing” powstał z połączenia dwóch słów – „phone” (telefon) oraz „snubbing” (ignorować).
Dlaczego dochodzi do phubbingu?
Wszelkie aplikacje społecznościowe są programowane w sposób angażujący użytkownika, w sposób pozwalający jak najdłużej utrzymać jego uwagę na danej aplikacji. Jak wskazują badania to właśnie uzależnienie od Internetu, mediów społecznościowych, gier i zjawisko FOMO (chęć bycia na bieżąco, lęk przed tym, że ktoś publikuje ważne/interesujące treści podczas gdy my jesteśmy offline) w głównej mierze determinują wystąpienie phubbingu. Badacze upatrują źródeł powstawania takich zachowań także w niskim poziomie inteligencji emocjonalnej i niedostatecznym poziomie empatii osoby, która dopuszcza się zachowań phubbingowych (phubber) oraz niskim poziomie asertywności osoby będącej odbiorcą phubbingu (phubbingowany).
Jakie są konsekwencje phubbingu?
Zjawisko phubbingu negatywnie wpływa na relacje społeczne – osoby dopuszczające się phubbingu oraz prowadzone z nimi rozmowy stają się dla nas mniej ważne i mniej satysfakcjonujące. Jakość relacji słabnie szczególnie wtedy gdy zjawisko phubbingu powstaje podczas ważnych dla phubbingowanego tematów rozmów. Badania wskazują, że osoby używające smartfonów podczas bezpośrednich rozmów są uważane jako mniej uprzejme i uważne. Phubbing może także sprzyjać rozwojowi zaburzeń depresyjnych ponieważ jest on nierozerwalnie związany z uzależnieniem od Internetu, mediów społecznościowych i zjawiskiem FOMO.
W tym miejscu warto wspomnieć także o trzech zjawiskach phubbingu związanych z rolami społecznymi jakie pełnimy oraz ich konsekwencjach:
- partner phubbing (korzystanie z telefonu podczas wspólnie spędzanego czasu z partnerem)
Badania wskazują, że wśród par o lękowym stylu przywiązania występowanie zjawiska phubbingu skutkowało zmniejszeniem satysfakcji z relacji, zadowolenia z życia, powodując nasilenie objawów depresyjnych u osób ze zdiagnozowaną depresją. Inne z badań wykazały, że osoby, które doświadczały phubbingu w relacji z partnerem częściej zgłaszały występowanie uczucia zazdrości wobec partnera, smutku i złości.
- mother/parent/adolescent phubbing (korzystanie z telefonu podczas wspólnie spędzanego czasu z dzieckiem/rodzicem)
Badania wykazały, że phubbing rodzicielski powoduje kształtowanie postaw rodzicielskich pozbawionych troski i ciepła a także skutkuje doświadczeniem przez dziecko poczucia odrzucenia. To z kolei może przekładać się na rozwój zaburzeń depresyjnych wśród dzieci. W jeszcze innym z badań udowodniono, że w przypadku relacji matka-mała dziecko, używanie telefonu negatywnie wpływa na funkcje społeczno-emocjonalne małych dzieci a także na naukę języków. Warto zaznaczyć, że to właśnie rodzice mają największy wpływ na to ażeby dzieci rozsądnie i odpowiedzialnie korzystały z nowych technologii. Występowanie tego zjawiska w grupie rodziców sprzyja jego normalizacji w życiu codziennym i jest swoistym przyzwoleniem na tego typu zachowania wśród dzieci również w stosunku do nas samych (rodziców) tzw. adolescent phubbing. Pamiętajmy o tym!
- boss phubbing (korzystanie z telefonu przez szefa podczas rozmowy z pracownikiem)
Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, boss phubbing może wpływać na obniżenie wydajności pracowników i ich mniejszą satysfakcję z wykonywanej pracy.
Jak radzić sobie z phubbingiem?
Czy kiedykolwiek podczas bezpośredniej rozmowy zdarzyło Ci się korzystać z telefonu? Jeśli tak, to zastanów się jakbyś się poczuł/a gdybyś to Ty był na miejscu swojego rozmówcy. Czy nie czuł/a byś się lekceważony? Jeśli do sytuacji phubbingu w relacji z daną osobą dochodzi systematycznie a zwracanie uwagi naszemu rozmówcy nie daje pożądanych efektów jest raczej mało prawdopodobne, że będziesz chciał/a utrzymywać kontakt z tą osobą. Dlatego zwracajmy uwagę na to czy korzystamy ze smartfona w obecności na naszego rozmówcy. Starajmy się nie dopuszczać do takich sytuacji, a jeśli już musimy odebrać połączenie lub odpisać na wiadomość poinformujmy o tym naszego rozmówcę i poprośmy o to aby kontynuował wypowiedź za chwilę. Szanujmy naszych rozmówców – wirtualny świat nie ucieknie, a przecież bliskie, bezpośrednie relacje nie zastąpią tych online!
Zdjęcie: www.pixabay.com
Bibliografia:
- Smołkowska W. Phubbing – gdy smartfon staje się ważniejszy od człowieka. Przegląd badań. [w:] Wyzwania i problemy społeczeństwa w XXI wieku. Wydawnictwo Tygiel, Lublin 2020, s. 224-241.
- Ledezma J.S.C. i wsp. (2021). Syndrome of cyber-phubbing „It`s impact on interpersonal relationships and human health”. Journal of Negative and Positive Results, 6(8), s. 1034-1048.
- Zonash R. i wsp. (2020). Phubbing Behavior and Romantic Relationship: Mechanism of Mental Health among Married Couples. Foundation University Journal Psychology, 4(1), s. 103-137.
- Chotpitayasunondh V., Douglas K. M. (2018). The effects of “phubbing” on social interaction. Journal od Applied Social Psychology, 48(6), s. 1-40.
