Jak objawia się uzależnienie od Internetu i jak sobie z nim radzić?

Dominującą technologią we współczesnym świecie jest Internet.  Z jednej strony  trudno wyobrazić sobie bez niego życie, stanowi dla ludzi źródło pracy, nauki oraz rozrywki. Użytkownicy Internetu tworzą społeczność, która poprzez korzystanie z Internetu wchodzi w sztucznie wytworzoną przestrzeń. Jednym z nadrzędnych postulatów Internetu jest swoboda wyboru oraz wolność wypowiedzi. Internet poza szeregiem korzyści ma również  negatywny wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie. Pierwszym podstawowym jest zabieranie naszej tożsamości, a innym jest uzależnienie (podobne do nałogu). Szereg zagrożeń dotyczy głównie wpływu m.in. na relacje społeczne, pojawianie się problemów szkolnych i zdrowotnych. Fascynacja Internetem może zamienić się w nałóg lub obsesję stając się niebezpieczeństwem dla użytkownika. Bardzo ważne jest zatem, aby przy korzystaniu ze smartfonów, tabletów czy komputerów zachować balans oraz nie przeznaczać większości swojego czasu na świat wirtualny.

Uzależnienie jest jedną z form degradacji człowieka – powoduje utratę wolności, kryzys wartości czy utratę więzi. W ostatnim czasie coraz częściej problem uzależnienia od Internetu jest rozpatrywany prze wielu specjalistów.

Problem nadużywania Internetu jest powiązany z wieloma pojęciami, gównie są to uzależnienie od komputera, internetomania czy też patologiczne korzystanie z internetu. Definiowanie tych pojęć jest określane jako „niezdolność jednostki do kontrolowania sposobu i czasu spędzanego na korzystaniu z Sieci, co prowadzi do poczucia dystresu i zburzenia funkcjonowania jednostki w codziennym życiu”.

Według badań bardziej podatne na uzależnienie od Internetu są osoby o zaniżonym poczuciu własnej wartości, które  szukają zaspokojenia w sieci ponieważ nie otrzymują wsparcia, poczucia bliskości z rodziną czy znajomymi.

Uzależnienie pojawia się zwykle gdy korzystanie z Internetu zaczyna „przeszkadzać” i posiada podobne mechanizmy do uzależnienia np. od alkoholu czy hazardu oznacza utratę  kontroli nad własnym postępowaniem.

Nie zawsze jednak częste korzystanie z Internetu może być uzależnieniem. Nie należy utożsamiać długości czasu używania smartfonów, tabletów  od razu z uzależnieniem.

Wg popularnej klasyfikacji Augustynka objawy uzależnienia to m.in.:

– silne pragnienie bądź uczucie przymusu korzystania z komputera,

– występujące trudności z zaniechaniem logowania w sieci,

– złe samopoczucie spowodowane brakiem dostępności do Internetu, przejawiające się np. obniżeniem nastroju,

– częstsze logowania do sieci oraz przeznaczanie większej ilości czasu na czynności połączone z Internetem,

– ograniczenie aktywności społecznej, zainteresowań pozakomputerowych czy umiejętności odpoczywania.

Każde uzależnienie jest problemem, a terapia polega na postawieniu człowieka i jego sytuacji życiowej w centrum.

Young bazując na doświadczeniach z pacjentami uzależnionymi od Internetu, a także doświadczeniach innych terapeutów przytacza kilka technik, które mogą mieć zastosowanie w przypadku uzależnienia od sieci. Pomocne mogą okazać się m.in.:

  1. Organizowanie różnych aktywności zamiast korzystania z Internetu.

Celem takiej techniki  jest przerwanie codziennej rutyny, osoba która wstając rano sięga po telefon, aby oczytać skrzynkę mailową może zamienić to np. na zjedzenia śniadania bądź prysznic.

  1. Posiłkowanie się „zewnętrznymi stoperami” (external stoppers).

Polega na stworzeniu listy rzeczy do zrobienia w ciągu dnia, planując dzień tak aby jak najmniej czasu spędzać w sieci.

  1. Ustalanie celów życiowych.

Zwykle nie mając planów co robić w wolnym czasie, ludzie sięgają po telefon. Warto wyznaczyć sobie określony czas na korzystanie z internetu, a resztę wolnego czasu wykorzystać na inne aktywności i zajęcia.

  1. Wstrzymywanie się od korzystania z aplikacji.

Zaprzestanie używania konkretnych aplikacji nad którymi użytkownik spędza najwięcej czasu w sieci np. tiktok, facebook.

  1. Stosowanie kart przypominających o tym, dlaczego osoba powinna ograniczać korzystania z Internetu.

Osobom uzależnionym zaleca się aby zrobiły tzw. Listę problemów, których źródem jest uzależnienie oraz korzyści, jakie będą wynikały z zaprzestania używania sieci. Następnie zaleca się przepisanie  tych rzeczy na małe karteczki, które można trzymać w kieszeni, portfelu przy biurku itp.

  1. Włączanie wsparcia grupowego.

Osoby uzależnione od sieci znajdują często przyjaciół wirtualnych, co przekłada się na długie spędzanie czasu przed komputerem. Ważne jest aby zapewnić takiej osobie wsparcie w życiu realnym. Zadaniem terapeuty byłaby pomoc w znalezieniu takiej grupy, która byłaby odpowiednia dla sytuacji osoby uzależnionej.

  1. Terapia rodzinna.

Zachęcenie członków rodziny do uczestniczenia w terapii osoby uzależnionej. Polepszenie komunikacji w relacji z osobami, które doprowadziły do poszukiwania samorealizacji w internecie.

Aktualne wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczące  czasu spędzanego na korzystaniu ze smartfonów, komputerów czy tabletów odnoszą się wyłącznie do czasu poza nauką szkolną:

– dzieci w 1 roku życia o raz poniżej nie powinny w ogóle być poddawane ekspozycji na ekran,

– dzieci od 2 do 4 r. ż. nie powinny przekraczać 1 h dziennie oraz zawsze pod kontrola osoby dorosłej,

– dzieci od 5 do 17 r.ż. nie powinny przekraczać 2 godz. dziennie.

Zdjęcie: www.pixabay.com

Bibliografia:

  1. Augustynek: Uzależnienia komputerowe. Diagnoza rozpowszechnienie, terapia. Difin Warszawa, 2010, s. 47.
  2. Wołpiuk-Ochocińska: Uzależnienie od Internetu-przybliżenie zjawiska. Studia z psychologii KUL, t. 13, 2006, s. 99-119.
  3. Jakubik: Zespół uzależnienia od Internetu. „Studia Psychologica”2002, nr 3, s.133-142.

Komentowanie jest wyłączone