Nie daj się grypie!

Kaszel, katar, ból gardła, ból mięśni… to objawy dobrze nam znane. Myślimy, „To tylko przeziębienie, zaraz mi przejdzie”. Ale czy na pewno? Czy to tylko przeziębienie, czy może jednak grypa? Niby przebiegająca łagodnie, a jednak niebezpieczna dla naszego zdrowia. Okres jesienno-zimowy to czas wzmożonych zachorowań. Co roku w Polsce grypa i przeziębienie dotyka milionów Polaków. Jak się przed tym ustrzec? Jak odróżnić przeziębienie od grypy? Odpowiedź znajdziemy w niniejszym artykule.

---

Grypa należy do jednych z najczęściej występujących wirusowych chorób zakaźnych, charakteryzuje się bardzo dużą zakaźnością. Powoduje ją wirus grypy, który atakuje drogi oddechowe.

Grypa bardzo często jest mylona z przeziębieniem, ponieważ brak jest specyficznych dla tej choroby objawów, a te w obu przypadkach, są bardzo podobne. Najczęściej są to:

• wysoka gorączka,
• kaszel,
• ból głowy,
• bóle mięśniowe, kostno-stawowe,
• uczucie ogólnego rozbicia,
• bóle brzucha, nudności,
• katar,
• ból gardła,
• osłabienie.

Grypa, w odróżnieniu od przeziębienia, ma zazwyczaj gwałtowny początek, objawia się wystąpieniem wysokiej gorączki (nawet do 40° C, zwłaszcza u dzieci), której towarzyszy uczucie rozbicia, bóle mięśni, głowy oraz kaszel, objawy występują nagle. Natomiast w przypadku przeziębienia okres rozbicia i złego samopoczucia przejawia się ok 1-2 dni przed wystąpieniem objawów, którymi zwykle są: ból gardła (czasem występuje również chrypka), następnie pojawia się nieżyt nosa, który w późniejszym etapie jest objawem dominującym i bardzo uciążliwym. Przeziębieniu zwykle nie towarzyszy wysoka gorączka, może jednak pojawić się stan podgorączkowy (37 – 37,7° C).

Wirus grypy bardzo łatwo rozprzestrzenia się, przez co grypą można się bardzo łatwo zakazić od choroby zakażonej wirusem. Zakażenie szerzy się:

• drogą kropelkową – poprzez kontakt z osobą zakażoną, która kichając lub kaszląc rozpyla drobne kropelki wydzieliny dróg oddechowych zawierające wirusy;
• poprzez kontakt z przedmiotami – niektóre wirusy mogą przetrwać w środowisku na przedmiotach codziennego użytku nawet kilka godzina (np. na klamkach, poręczach).

Wirus grypy atakuje osoby w każdym wieku. W Polsce w sezonie wrzesień – sierpień 2014/2015 liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę wynosiła 3 803 981. Natomiast tylko w okresie od 23 – 30 września 2015 r. zarejestrowano w Polsce ogółem 71 385 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę (wg danych PZH)! Choć zakażenie zwykle przebiega łagodnie, ignorowanie objawów, brak leczenia bądź niedoleczona grypa może mieć poważne konsekwencje. Niestety może powodować ciężkie powikłania, do których należą:

• zapalenie płuc i oskrzeli,
• zapalenie ucha środkowego i zatok,
• zapalenie mięśnia sercowego, mózgu i opon mózgowych.

Grypa może być niebezpieczna dla każdego człowieka, bez względu na wiek. Schorzenie to często jest lekceważone, bagatelizowane przez pacjentów, a powikłania mogą stanowić duże zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia człowieka.

Czy to na pewno grypa?

Jeśli na podstawie objawów nie można stwierdzić, czy mamy do czynienia z przeziębieniem czy z grypą, w przypadkach wątpliwych możliwe jest wykonanie laboratoryjnego badania diagnostycznego, którego wynik rozwieje wątpliwości. Podstawowa wirusologiczna diagnostyka laboratoryjna grypy polega na potwierdzeniu obecności antygenu wirusa grypy w materiale pobranym od chorego. Postawienie wczesnej i prawidłowej diagnozy w kierunku grypy ma ogromne znaczenie w kontekście zastosowanego leczenia.

Jak uchronić się przed grypą?

Najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się przed zachorowaniem jest szczepienie. Szczególnie z tej formy profilaktyki powinny skorzystać osoby, które należą do grupy tzw. podwyższonego ryzyka, czyli osoby, u których ryzyko wystąpienia ciężkich postaci grypy oraz powikłań po grypie jest największe. Do grupy tej zalicza się:

• osoby po 65 roku życia,
• dzieci (szczepić można już od 6 miesiąca życia),
  
• kobiety w ciąży,
• osoby chore przewlekle,
• osoby z zaburzeniami układu immunologicznego,
• pracownicy sektora ochrony zdrowia.

Szczepienie przeciwko grypie musi być ponawiane w każdym kolejnym sezonie grypowym, ponieważ wirus grypy bardzo szybko ulega mutacjom (zmianom genetycznym). Duża zmienność wiąże się z koniecznością weryfikacji i uaktualniania składu szczepionki. Być może pojawi się w tym miejscu pytanie – „Czy warto się szczepić, skoro wirus grypy ciągle się zmienia? Może „zaatakuje” mnie inna odmiana wirusa niż ta, przeciwko której zostałam/em zaszczepiony w tym roku?” – Państwowy Zakład Higieny (PZH) informuje, że przy produkcji szczepionek stosowane są najnowsze techniki biologii molekularnej, a szczepy wirusa grypy użyte do szczepionek przeciwko grypie są niemal w 100% zgodne z tymi, które pojawią się w kolejnym sezonie epidemicznym, co potwierdzają badania laboratoryjne. Zatem szczepienie przeciwko grypie ma sens! Niestety w Polsce nadal bardzo mała liczba osób decyduje się na szczepienie przeciwko grypie. Być może sytuacja ta wynika z tego, że mamy małą wiedzę na temat tego schorzenia i komplikacji jakie może za sobą nieść, traktujemy grypę jak zwykłe przeziębienie, co jak już wcześniej zostało wspomniane, jest błędem! Niestety w społeczeństwie krążą także mity na temat szczepień. Wielu ludzi twierdzi, że szczepienia są nieskuteczne, wręcz wywołują chorobę. Jest to oczywiście nieprawda!! Szczepienia są dobrodziejstwem współczesnej medycyny, skuteczną bronią w walce z różnymi chorobami. Obecnie wiele chorób dzięki szczepieniom ma łagodniejszy przebieg, albo zupełnie zostały wyeliminowane! Ponadto szczepienia absolutnie nie wywołują choroby przeciwko której się szczepimy! Zarejestrowane w Polsce szczepionki zawierają jedynie fragment wirusa grypy, który nie jest zdolny do namnażania się w organizmie i wywołania choroby.

Ponadto w profilaktyce ważne jest także zachowywanie podstawowych zasad higieny, tj.:

• częste mycie rąk woda z mydłem,
• zakrywanie ust podczas kichania/kasłania chusteczką higieniczną bądź grzbietową częścią dłoni,
• częste wietrzenie pomieszczenia w którym przebywamy,
• unikanie kontaktu z osobami chorymi,
• w wolnym czasie przebywanie na świeżym powietrzu.

Być może wymienione wyżej czynności wydają się bardzo prozaiczne i w przypadku grypy nieistotne, odgrywają jednak dużą rolę, biorąc pod uwagę sposoby szerzenia się wirusa. Zatem higiena to podstawa, nie tylko w przypadku grypy!

Ze względu na łatwe rozprzestrzenianie się wirusa grypy oraz ryzyko wystąpienia groźnych dla życia i zdrowia powikłań po przebytej chorobie podejmujmy kroki, które pomogą nam ustrzec się przed zachorowaniem.

 Pamiętajmy, lepiej zapobiegać niż leczyć!

---

Źródła:

1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/index.htm [dostęp: 08.10.2015]
2. http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/Ryc_3.jpg [dostęp: 08.10.2015]
3. Prof. dr hab. Lidia B. Brydak. Kierownik Zakładu Badania Wirusów Grypy, Krajowego Ośrodka ds. Grypy, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH. Prawda i mity na temat szczepień. http://www.mz.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0004/7384/Prawa-i-mity-na-temat-grypy.pdf [dostęp: 08.10.2015]
4. http://adst.mp.pl/s/www/opzg/Grypa-i-jej-koszty-w-Polsce.pdf [dostęp: 08.10.2015]
5. http://grypa.mp.pl/grypasezonowa/show.html?id=61825 [dostęp: 08.10.2015]
6. Wytyczne kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Profilaktyka i leczenie grypy. http://www.klrwp.pl/file/wytyczne/wytyczne_grypa.pdf [dostęp: 09.10.2015]

Źródło ilustracji:

http://pl.123rf.com