Program Szczepień Ochronnych na 2023 rok

Szczepienia ochronne to jedna z podstawowych metod profilaktyki
chorób zakaźnych.
W Polsce szczepienia ochronne są realizowane na podstawie Programu Szczepień Ochronnych corocznie publikowanego w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia. Program Szczepień Ochronnych na 2023 rok ukazał się w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 22 grudnia 2020 r. Jakie zmiany w porównaniu z rokiem ubiegłym wprowadzono w PSO na 2023 rok?

Część I.A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku – kalendarz szczepień

a.) Dokonano zmiany w zakresie przeprowadzania szczepień przeciwko gruźlicy. Zapis „przed wypisaniem dziecka z oddziału noworodkowego” zastąpiono zapisem, że szczepienie noworodków należy wykonać na oddziale noworodkowym.

b.) Usunięto zapis informujący o konieczności wykonania szczepienia przypominającego przeciwko odrze, śwince i różyczce u dzieci w wieku 10 lat, ze względu na fakt, iż od 2023 roku nie będzie już roczników dzieci, które podlegają obowiązkowemu szczepieniu w 10 roku życia. Szczepienia w ww. zakresie będą nadal wykonywane u dzieci w wieku 6 lat.

Część I.A1. Wariant szczepień z użyciem szczepionki wysoce skojarzonej

a.) Zmieniono wiek podania czwartej dawki szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelits i inwazyjnemu zakażeniu Haemophilus influenzae typu b z 12 miesiąca życia na 16–18 miesiąc życia.

Część I.C. Szczepienie poekspozycyjne

a.)  W przypadku szczepień przeciwko tężcowi dodano zapis, że przeprowadzenie szczepienia przeciwko tężcowi preparatem ze zmniejszoną dawką toksoidu błoniczego i komponentu krztuśca (Tdap) dotyczy dzieci, które ukończyły 6 r.ż.,  jeśli szczepionka DTap jest niedostępna.

Część II. Szczepienia zalecane

a.) Szczepienia p/grypie:

• W części obejmującej szczepienia preparatem inaktywowanym i „żywym” donosowym, usunięto informację, że to jakim rodzajem preparatem szczepić pacjenta (inaktywowanej lub żywej atenuowanej) powinno być zależne od jego wieku i stan klinicznego oraz być zgodne z zaleceniami producenta.
• W części dotyczącej szczepienia przeciwko grypie preparatem „żywym” donosowym, dodano informację, że wykonanie szczepienia szczepionką żywą atenuowaną zaleca się jeśli istnieją przesłanki epidemiologiczne, dzieciom i młodzieży w wieku od 24. miesiąca życia do 18. roku życia nie posiadających przeciwwskazań, które zostały wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego.”. Usunięto natomiast zapis dotyczący grup ryzyka, którym szczepienie to jest szczególnie zalecane.

b.) Szczepienia p/pneumokokom:

• dodano kolejną grupę osób, którym zaleca się wykonanie szczepienia p/pneumokom – osoby dorosłe >50. roku życia
• dodano informację, iż istnieje możliwość wykonania szczepienia przeciwko pneumokokom preparatem skoniugowanym przeznaczonym dla osób w wieku ≥18 lat (dotyczy stosowania nowej skoniugowanej 20-walentnej szczepionki przeciwko pneumokokom [PCV-20])
• zmianie uległy także zalecenia dotyczące szczepienia przeciwko pneumokokom z zastosowaniem nowej skoniungowanej 20-walentnej szczepionki przeciw pneumokokom PCV-20. Dodano informację, że: 1) szczepienie dzieci z grup ryzyka wykonywane są w schemacie 1 dawka szczepionki 13-walentnej skoniugowanej (PCV-13) oraz 1 dawka szczepionki polisacharydowej 23-walentnej (PPSV-23) w odstępie ≥8 tygodni; z kolei u dzieci z zaburzeniami odporności kolejną dawkę PPSV-23 należy podać po 5 latach, 2) szczepienie dorosłych z grup ryzyka należy realizować w schemacie 1 dawka PCV-13 oraz 1 dawka PPSV-23 w odstępie ≥8 tygodni; alternatywnie można podać 1 dawkę PCV-20, 3) szczepienia u osób w wieku ≥65 lat należy realizować w schemacie 1 dawka PCV-13 oraz 1 dawka PPSV-23 w odstępie ≥1 roku; alternatywnie można podać 1 dawkę PCV-20.

Część III. Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciwko wybranym chorobom zakaźnym

a.) Szczepienia p/odrze, śwince i różyczce:

• usunięto zapis o konieczności wykonania szczepienia u dzieci w wieku 10 lat (cz. 1.A.)
• dodano informację na temat postępowania przy uzupełnianiu zaległego szczepienia obowiązkowego, zgodnie z którym dzieci, które nie otrzymały obowiązkowego szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce należy zaszczepić 2 dawkami szczepionki w odstępie ≥4 tygodni, ale nie później niż do ukończenia 19. roku życia.

b.) Szczepienia p/pneumokokom

• określono wśród, których grup ryzyka należy przeprowadzać szczepienie zgodnie ze schematem 3+1, tj. dzieci, które: 1) są po urazie bądź mają wadę ośrodkowego układu nerwowego, przebiegającą z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, 2) są zakażone wirusem HIV, 3) są po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów miąższowych bądź przed wszczepieniem lub po wszczepieniu implantu ślimakowego, 4) chorują na przewlekłe choroby serca, choroby immunologiczno-hematologiczne, w tym małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną, mają anatomiczną lub czynnościową asplenię lub są po leczeniu immunosupresyjnym, chorują na przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy, dzieci z pierwotnymi niedoborami odporności, z chorobami metabolicznymi, włączając dzieci chorujące na cukrzycę, z przewlekłymi chorobami płuc i chorujące na astmę.
• dodano informację na temat tego, że w przypadku dzieci urodzonych po dniu 31 grudnia 2016 r., które nie zostały zaszczepione w terminach zgodnych z PSO, a których obowiązek ten dotyczy, należy przeprowadzić szczepienie wyrównawcze.

c.) Dodano informację, że osoby, które otrzymały jedną dawkę szczepionki zawierającej wirusa ospy wietrznej, jest możliwość podania jednej dawki innej szczepionki, która zawiera wirusa ospy wietrznej.

Część IV. Ogólne zasady przeprowadzania i organizacji szczepień

a.) Usunięto informację dotyczącą finansowania ze środków publicznych szczepienia p/WZW B pracownikom wykonującym zawody medyczne.

Warto się szczepić ponieważ szczepienia:

• ratują życie
• są jednym z największych osiągnięć cywilizacji
• chronią przed powikłaniami i niepełnosprawnością z powodu chorób zakaźnych
• działają szybko
• eliminują najgroźniejsze choroby zakaźne

Zdjęcie: www.unsplash.com/

Źródła:

1. https://www.mp.pl/szczepienia/programszczepien/polska/309709,co-nowego-w-programie-szczepien-ochronnych-na-2023-rok [dostęp: 1.03.2023 r.]
2. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2022 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2023 [Dz.Urz.MZ.2022.113]
3. https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2023-2/ [dostęp 1.03.2023 r.]