Szczepienia ochronne to jedna z najbardziej efektywnych, skutecznych i bezpiecznych metod profilaktyki chorób zakaźnych. Szczepienia ochronne zmniejszają śmiertelność z powodu chorób zakaźnych, chronią przed hospitalizacją i ciężkim przebiegiem oraz wpływają dodatnio na jakość jak i długość życia człowieka.
Co roku na podstawie art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi publikowany jest w formie Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego, Program Szczepień Ochronnych na dany rok kalendarzowy.
Program Szczepień Ochronnych (PSO) na 2022 rok składa się z czterech części: szczepień obowiązkowych (szczepienia bezpłatne) – część I, szczepień zalecanych (szczepienia odpłatne) – część II, Informacji uzupełniających – zasad szczepień przeciwko wybranym chorobom zakaźnym – część III oraz ogólnych zasad przeprowadzania i organizacji szczepień – część IV.
W PSO na 2022 r. w stosunku do PSO 2021 r. wprowadzono następujące zmiany:
- W części I.A. – „SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku – kalendarz szczepień.” PSO: Przesunięto wiek podania czwartej dawki szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i Haemophilus influanze typu b z 16-18 miesiąc życia na 12 miesiąc życia.
- Usunięto zapis o szczepieniu przeciwko Streptococcus pneumoniae w części B: „SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi” ze względu na uwzględnienie tego szczepienia w części „SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku – kalendarz szczepień.” (od 2017 roku szczepienie obowiązkowe wśród dzieci urodzonych po 31.12.2016 r.)
- W części I.C: „SZCZEPIENIA POEKSPOZYCYJNE – Szczepienia przeciw tężcowi” zmianie uległ rodzaj szczepionki przeciwko tężcowi jaką należy podać osobom, które ostatnią dawkę szczepienia podstawowego lub przypominającego otrzymały ponad 10 lat z jednej dawki przypominającej szczepionki tężcowo-błoniczej lub tężcowej na jedną dawkę przypominającą szczepionki przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi ze zmniejszoną zawartością komponentu.
- W części II: „SZCZEPIENIA ZALECANE” dokonano wskazania odrębnych zaleceń dla szczepionki przeciw grypie podawanej domięśniowo lub podskórnie i donosowo:
- W części II: „Szczepienia zalecane” dokonano wskazania odrębnych zaleceń dla szczepionki przeciw grypie podawanej domięśniowo lub podskórnie i donosowo:
- W części II: „Szczepienia zalecane” doprecyzowano zapis dotyczący wieku w jakim zaleca się niemowlętom przyjęcie szczepionki przeciwko inwazyjnym zakażeniom Neisseria Meningitidis (meningokoki) – od ukończenia 6 tygodnia życia lub 8 tygodnia życia w zależności od rodzaju szczepionki (w PSO 2021 – niemowlętom od ukończenia 2 miesiąca życia)
- W części II: „Szczepienia zalecane” usunięto zalecenie dotyczące szczepienia przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) wśród „dzieci do ukończenia 5. roku życia, które nie były wcześniej szczepione, oraz dzieci i młodzież należące do grup ryzyka do ukończenia 19. roku życia” oraz „osoby dorosłe powyżej 50. roku życia”. Dodano „dzieci zdrowe, które nie były wcześniej szczepione”. W polu „Uwagi” dodano również zapis: W przypadku szczepień przeciw pneumokokom u osób dorosłych z grup ryzyka oraz osób starszych:
- Szczepienia osób dorosłych w grupach ryzyka realizowane w schemacie 1 dawka szczepionki skoniugowanej PCV-13 oraz 1 dawka szczepionki polisacharydowej PPSV-23, w odstępie przynajmniej 8 tygodni,
- Szczepienia osób w wieku 65 lat i starszych realizowane są w schemacie 1 dawka szczepionki skoniugowanej PCV-13 oraz 1 dawka szczepionki polisacharydowej PPSV-23, w odstępie przynajmniej 1 roku.
Szczepienia dzieci z grupach ryzyka realizowane w schemacie 1 dawka szczepionki skoniugowanej PCV-13 oraz 1 dawka szczepionki polisacharydowej PPSV-23, w odstępie przynajmniej 8 tygodni. U dzieci z zaburzeniami odporności kolejna dawka szczepionki polisacharydowej PPSV-23 po 5 latach.”
- W części II: „Szczepienia zalecane” usunięto zalecenie dotyczące szczepienia przeciwko WZW typu B wśród osób chorych na nowotwory układu krwiotwórczego i wskazano, że zaleca się wykonanie ww. szczepienia „osobom dotychczas nie szczepionym chorującym na nowotwory i inne choroby przewlekłe, u których planowane jest leczenie immunosupresyjne” oraz „kobietom dotychczas niezaszczepionym, planującym ciążę”.
- W części II: „Szczepienia zalecane” doprecyzowano zapis dotyczący zalecenia wykonywania szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce na „uczniom i studentom szkół i uczelni medycznych lub innych szkół i uczelni prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych” (w PSO 2021 widniał zapis: „uczniów szkół medycznych lub innych uczelni prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych”).
- W części II: „Szczepienia zalecane” doprecyzowano zapis dotyczący zalecenia wykonywania szczepienia przeciwko HPV na „osobom od ukończenia 9. roku życia w celu uodpornienia przeciw chorobom wywołanym przez określone typy wirusa HPV” (w PSO 2021 widniał zapis: „szczególnie osobom przed inicjacją seksualną”.
- W części III: „Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym” zmodyfikowano zapis dotyczący rozważenia obserwacji dziecka zaszczepionego przeciwko gruźlicy przed wypisem z oddziału noworodkowego, usuwając „przez 1 dobę”. Dodano także nowe zapisy dotyczące szczepienia przeciwko gruźlicy:
- „Zaleca się przeprowadzenie szczepienia przeciw gruźlicy po dokładnej ocenie stanu dziecka, celem wykluczenia chorób w których szczepienie przeciw gruźlicy jest przeciwwskazane.
- U dzieci matek otrzymujących leczenie immunosupresyjne szczepienie przeciw gruźlicy jest przeciwwskazane.
- U dzieci, u których w rodzinie rozpoznano złożony zespół zaburzeń odporności szczepienie przeciw gruźlicy należy odroczyć do czasu wykluczenia zespołu.
- Należy zachować minimum 2-tygodniowy odstęp między podaniem szczepionki BCG, a terapią genową łączoną z terapią kortykosteroidami.
- Szczepienie przeciw gruźlicy nie musi być wykonywane jednocześnie ze szczepieniem przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B”
- W części III: „Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym” zmodyfikowano zapis dotyczący drugiej dawki szczepienia podstawowego przeciwko WZW typu B, usuwając „jeżeli to możliwe jednocześnie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi”
- W części III: „Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym” usunięto następujące zapisy dotyczące szczepienia przeciwko rotawirusom: „Szczepienie przeciw zakażeniom wywołanym przez rotawirusy w populacji ogólnej jest obowiązkowe dla dzieci urodzonych po dniu 31 grudnia 2020 r.” i „U dzieci urodzonych przed dniem 1 stycznia 2021 r. zaleca się szczepienie przeciw zakażeniom wywołanym przez rotawirusy. Liczba dawek i schemat szczepienia – według wskazań producenta szczepionki.”
- W części III: „Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym” doprecyzowano zasady szczepienia przypominającego przeciwko odrze, śwince i różyczce zastępując punkty 2. i 3. następującymi treściami: „Dawkę przypominającą skojarzonej szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce podaje się w 6. roku życia. U dzieci, które nie zostały zaszczepione w 6. roku życia, należy uzupełnić brakujące szczepienie w możliwie najwcześniejszym terminie, nie później niż do ukończenia 19. roku życia” oraz „Szczepienie przypominające w 10. roku życia wykonuje się u dzieci urodzonych w 2013 roku lub latach wcześniejszych, które nie otrzymały dotychczas 2 dawki szczepionki. U dzieci, które nie zostały zaszczepione w 10. roku życia należy uzupełnić brakujące szczepienie w możliwie najwcześniejszym terminie, nie później niż do ukończenia 19. roku życia.”
- W części III: „Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym” zmodyfikowano zapis, że u dzieci, które ukończyły 6. rok życia, a które nie otrzymały dawki przypominającej szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTaP) można stosować szczepionki Tdap ale jedynie w sytuacji wyjątkowej, przy braku dostępności szczepionki DTaP.
- W części III: „Informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym” w zakresie szczepień przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) wskazano, że „u dzieci z grup ryzyka pełen schemat szczepienia powinien składać się z trzech dawek szczepienia podstawowego oraz czwartej dawki (uzupełniającej) szczepienia podstawowego o ile producent szczepionki nie wskazuje innego schematu uodpornienia w danej grupie ryzyka i dla wieku dziecka”. Ze względu na brak w PSO 2022 części: „Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi” usunięto zapis: „Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi”, w tym u dzieci urodzonych przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub urodzonych z masą urodzeniową poniżej 2500 g pełen schemat szczepienia powinien składać się z trzech dawek szczepienia podstawowego oraz czwartej dawki szczepienia podstawowego (uzupełniającej), o ile producent szczepionki nie wskazuje innego schematu uodpornienia w danej grupie ryzyka i dla wieku dziecka”
Zdjęcie: www.pixabay.com
Źródła:
Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 22 grudnia 2020 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2021
Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 grudnia 2021 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2022
https://www.gov.pl/web/gis/program-szczepien-ochronnych-na-rok-2022https://szczepienia.pzh.gov.pl/program-szczepien-ochronnych-na-2021/ [dostęp: 31.12.2021 r.]
https://www.mp.pl/szczepienia/programszczepien/polska/155787,szczepienia-obowiazkowe-i-zalecane [dostęp: 31.12.2021 r.]
