Śmierć łóżeczkowa – przyczyny, objawy, profilaktyka

Śmierć łóżeczkowa, zespół nagłej śmierci niemowlęcia (ang. sudden infant death syndrome – SIDS) to  nagły, nieoczekiwany zgon niemowlęcia. W trakcie snu po prostu przestaje oddychać bez określonych przyczyn zdrowotnych. Co roku w Polsce z powodu SIDS umiera około 200 dzieci, w Stanach Zjednoczonych aż 3,5 tysiąca. Najczęściej do zgonu dochodzi w wieku od 3. tygodnia do 6. miesiąca życia. SIDS nie jest chorobą, ale rezultatem czynników, które w konsekwencji prowadzą do śmierci w czasie snu.

Przyczyna występowania nagłej śmierci niemowlęcia pozostaje nieznana. Istnieją jednak okoliczności zwiększające ryzyko wystąpienia SIDS.  Pierwszym zidentyfikowanym czynnikiem ryzyka okazało się układanie niemowlęcia do snu w pozycji na brzuchu, co stało się podstawą kampanii profilaktycznej, mającej skłonić rodziców i opiekunów do układania niemowląt do snu na plecach (tzw. kampania „Back to Sleep”). Bardzo istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko SIDS jest również dym tytoniowy (zarówno palenie przez kobietę w ciąży, jak i przebywanie niemowlęcia w atmosferze dymu tytoniowego), obciążony wywiad położniczy oraz zła sytuacja socjalna matki. Nagła śmierć łóżeczkowa związana jest silnie z pozycją socjoekonomiczną rodziny – częściej zdarza się w rodzinach patologicznych, u dzieci nastoletnich matek.

Objawy SIDS. Pierwszym objawem jest śmieć?

Rodzice powinni być wyczuleni na pewne niepokojące symptomy. Należy reagować w sytuacji, gdy:

  • bez konkretnrej przyczyny temperatura dziecka mierzona w odbycie jest wyższa niż 38 st. C lub niższa od 36 st. C
  • u dziecka występują zmiany nastroju, np. pobudzenie
  • w trakcie snu lub czuwania maleństwo postękuje
  • dziecko jest blade
  • maleństwo ma kłopoty z oddychaniem, szczególnie kiedy jego oddech jest utrudniony i głośny oraz trudno ustalić jego przyczynę
  • dziecko nie chce jeść, wymiotuje

Profilaktyka SIDS

Najskuteczniejszym i jednocześnie najtańszym sposobem zapobiegania przypadkom SIDS jest zapoznanie rodziców z czynnikami ryzyka tego zespołu i zachęcenie do ich unikania. Szczególne znaczenie mają tu przede wszystkim nawyki związane ze snem niemowlęcia, zwłaszcza spanie na brzuchu. Trudno mieć pewność, że SIDS się nie wydarzy, można jednak zmniejszyć jego prawdopodobieństwo poprzez odpowiednie działania profilaktyczne, do których zaliczamy:

  • układanie niemowlęcia do spania na plecach na płaskim, niezbyt miękkim materacu
  • systematyczna opieka lekarska i zdrowy styl życia w ciąży
  • wykluczenie używania tytoniu, narkotyków, alkoholu
  • do łóżeczka nie powinno kłaść się poduszek, kocyków, pluszowych zabawek – mogą spowodować utrudnienia w oddychaniu dziecka
  • dzieci nie powinny spać w jednym łóżku ze swoimi rodzicami ani rodzeństwem
  • unikanie przegrzewania dziecka podczas snu
  • unikanie dymu tytoniowego w otoczeniu dziecka
  • karmienie piersią oraz ssanie smoczka spełnia rolę ochronną, gdyż pobudza ośrodek oddechowy
  • prowadzenie regularnego stylu życia dziecka, stałych pór karmienia i spania
  • planowanie kolejnej ciąży nie wcześniej niż po roku od poprzedniego porodu

Zdjęcie: https://pixabay.com

Źródła:

  • Perz S. Steinborn B. “Zespół nagłej śmierci niemowlęcia.” Neurologia dziecięca38 (2010): 65-73.
  • Pilewska-Kozak A. B., Łepecka-Klusek C. Kozak Ł. A. Zespół nagłego zgonu niemowląt (SIDS)–mit czy rzeczywistość? Sudden infant death syndrome (sids)–myth or fact?. Zarządzanie i Edukacja, 143.

Autorki artykułu: Sylwia Barańska, Khrystyna Lehin

Komentowanie jest wyłączone