Sól – tak bardzo popularna w naszej kuchni. Obecna na stole w prawie każdym domu i restauracji. Niezbędna do życia ale w nadmiarze może bardzo zaszkodzić. Nasuwa się pytanie – jak z niej rozsądnie korzystać? W dzisiejszym artykule przedstawimy Wam kilka faktów odnośnie soli, sodu (głównego składnika soli kuchennej) i jego zawartości w różnych produktach obecnych w naszej diecie.
Sód jako składnik mineralny egzogenny (czyli taki, który powinien być dostarczany wraz z pożywieniem), jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Występuje głownie w płynach pozakomórkowych, ale również znajduję się w płynie wewnątrz komórki oraz w tkance kostnej. W naszym organizmie wspólnie z jonem chlorku ma bardzo odpowiedzialne zadania – wspomaga utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej, reguluje ciśnienie osmotyczne w płynach ustrojowych, bierze aktywny udział w transporcie składników pokarmowych takich jak: cukry aminokwasy i witaminy. Pomaga w utrzymaniu sprawności naszych mięśni i nerwów. Jest jednym ze składników enzymu ATP-azy, który odpowiada za przenoszenie energii w komórce. I bardzo istotną czynnością tego składniku mineralnego jest ochrona organizmu przed nadmierną utratą wody, co jest niezmiernie ważne szczególnie w upalne dni (8g sodu – zatrzymuje aż jeden litr wody). Dla naszego organizmu zarówno nadmiar jak i niedobór sodu, są niebezpieczne. Niedobór może prowadzić do szybkiego odwodnienia. Natomiast nadmiar sodu jest czynnikiem ryzyka choroby nowotworowej żołądka, udaru mózgu czy nadciśnienia tętniczego.
Przygotowując posiłki trzeba wziąć pod uwagę fakt, że żywność którą spożywamy zawiera naturalnie występujący sód (dostarcza nam ok 10 % dziennego zapotrzebowania na sód), a produkty przetworzone (takie jak więdliny, rożnego rodzaju konserwy a nawet chleb) zawierają często bardzo duże ilości soli. Dosalając potrawy podczas sporządzania, często nie zdajemy sobie sprawy ile tak naprawdę wynosi dzienne spożycie soli kuchennej w naszym codziennym jadłospisie. Szacuje się, że Polacy spożywają dziennie nawet 12 – 14 gramów soli a nie powinno przekraczać 6 gramów na dobę!. Najnowsze zalecenia WHO mówią nawet, o ograniczeniu spożycia soli do 5 gramów dziennie, co jest równe jednej płaskiej łyżeczce (nie łyżce!). Niezależnie od tego czy osoba dosalająca potrawy ma skłonności do nadciśnienia tętniczego czy nie, nadmierne spożycie soli powoduje wzmożone pragnienie, które zazwyczaj jest zaspokajane wypijaniem większej ilości napojów słodkich, co z kolei jest jednym z czynników ryzyka powstawania otyłości.
Zatem jak zmniejszyć spożycie soli w codziennej diecie? Kupuj sól sodowo – potasową, zrób mieszankę ziołową składająca się z suszonego sproszkowanego korzenia selera i pietruszki. Taka mieszanka doskonale nadaje się do doprawiania, a oprócz tego korzeń pietruszki sprzyja usuwaniu toksyn z organizmu i wyprowadza nadmiar wody z organizmu. Dodatkowym atutem stosowania tej mieszanki jest neutralizacja wzdęć, regulacja przemiany materii i wzmocnienie układu odpornościowego. Stosując taką przyprawę do sałatek, kanapek, twarożków itp, możemy znacznie zredukować nadmierną ilość soli kuchennej tzw. soli utajonej, która znajduje się w gotowych posiłkach, a równocześnie poprawić walory smakowe naszego jedzenia.
Dla zainteresowanych – zawartość soli w 100 gramach popularnych produktów spożywczych
Kiełbasa Krakowska sucha – 1,2g
Żywiecka –0, 84 g,
Polędwica sopocka 0,74 g,
Szynka wiejska – 1,026 g
Jajko kurze – 0,14 g,
Ser Edamski tłusty – 0,61 g,
Ser Gouda – 0,89 g
Ser twarogowy półtłusty – 0,44 g
Serek typu „Fromage” – 0,39 g
Jogurt naturalny 2% tłuszczu – 0,63 g
Chleb wiejski – 0,37 g
Bagietki francuskie – 0, 71 g
Kajzerki – 0,46 g
Ser typu feta – 2,75 g
Orzeszki ziemne, solone – 1,25 g
Dorsz wędzony – 2,73 g
Chipsy – 2,08 g
Opracowanie: Tatiana Krzak
Bibliografia:
Helena Ciborowska, Anna Rudnicka: „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
Hanna Kunachowicz, Irena Nadolna, Krystyna Iwanów, Beata Przygoda: „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011
„Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja”, red. prof. dr hab. med. Mirosław Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia 2012
