W życiu większości kobiet przychodzi taki czas, w którym decyduje się na świadome macierzyństwo. Do ciąży warto się przygotować, aby zarówno mama i maluszek mogli ją „przejść” z dobrym samopoczuciem i prawidłowym rozwojem. Okres przygotowywania do ciąży można rozpocząć nawet 12 miesięcy przed staraniem się o dziecko. Dlaczego? Ponieważ czym zdrowsza i lepiej przygotowana kobieta, tym większe szanse na owocne poczęcie i urodzenie zdrowego dziecka.
Alkohol a ciąża
Lekarze zalecają całkowite odstawienie używek po to, aby zapobiec dostarczaniu ich do organizmu w pierwszych dniach od poczęcia. Alkohol to substancja toksyczna, która przenika przez łożysko. Po ok. 30 minutach od spożycia alkoholu, stężenie we krwi matki i dziecka jest takie same!. Spożywając alkohol w ciąży narażamy dziecko na urodzenie się z FAS, czyli Alkoholowym Zespołem Płodowym, charakteryzujący się min. trwałymi uszkodzeniami struktur mózgu, układu nerwowego, deformacjami twarzy i zaburzeniami wzrostu. Bardzo ważne jest również to, aby zwrócić uwagę na ilość alkoholu wypijaną przez partnera. Alkohol pogorsza jakość nasienia co może mieć istotny wpływ na efektywność poczęcia dziecka.
Nie ma bezpiecznej ilości alkoholu którą bez żadnych obaw i konsekwencji dla dziecka może przyjąć kobieta w ciąży. Każda, nawet najmniejsza ilość alkoholu trafia do krwiobiegu dziecka.
Bardzo ważne jest, aby pamiętać również o tym, żeby nie przyjmować alkoholu w trakcie karmienia piersią, ponieważ zaburza laktację i przenika do pokarmu.
Palenie tytoniu a ciąża
Tematyka związana z paleniem papierosów przez kobiety ciężarne zawsze wywołuje niemałe kontrowersje. Dzieje się tak, ponieważ ilość dostępnych opracowań naukowych pozwala zobrazować szkodliwość dymu tytoniowego na płód. Warto jednak zaznaczyć, że palenie wyrobów tytoniowych szkodzi również w trakcie planowania macierzyństwa, czy w trakcie karmienia piersią, należy pamiętać także o szkodliwości biernego palenia.
W dymie nikotynowym wdychanym przez osobę palącą znajduje się ok 4000 substancji toksycznych! Związki zawarte w dymie papierosowym mogą przyczynić się do uszkadzania komórek jajowych, co powoduje negatywny wpływ na rozwój nowych komórek czy przedwczesne zanikanie ich. Oznacza to, że kobiety palące mogą mieć większy problem z zajściem w ciążę.
Dziecko znajdujące się w łonie matki palącej narażone jest na kontakt z wieloma niebezpiecznymi substancjami znajdującymi się w wyrobach tytoniowych jak np: arsen, butan, fenol, aceton, amoniak, cyjanowodór, tlenek węgla który powoduje utrudnienie przenoszenia tlenu przez krew. Długotrwałe narażenie na dym tytoniowy może powodować m.in.:
- spowolnienie procesu wzrostu dziecka;
- niską masę urodzeniową dziecka;
- choroby układu oddechowego dziecka;
- wystąpienia wrodzonych wad;
- zwiększone ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej;
- problemy z koncentracją czy nauką w przypadku dzieci starszych matek palących papierosy.
U dzieci matek palących w trakcie ciąży zaraz po porodzie często obserwuje się przyśpieszoną akcję serca oraz zmniejszoną częstotliwość oddechów. Jest to objaw niedostatecznej ilości tlenu dostarczanej dziecku w trakcie ciąży.
Bardzo ważne jest, aby świeżo upieczona mama miała również świadomość tego, że w trakcie karmienia piersią szkodliwe i trujące substancje zawarte w dymie papierosowym przenikają do pokarmu i wywierają bardzo duży, szkodliwy wpływ na dziecko. Toksyny z papierosa mogą nawet znajdować się w większej ilości w mleku matki niż we krwi matki! Dzieci karmione przez palącą matkę bardzo często są niespokojne, mniej śpią, więcej płaczą. Są to trzy przyczyny, które z pozoru nie wnioskują komplikacji ale w rzeczywistości bardzo negatywnie odbijają się na ich rozwoju. Palenie wyrobów tytoniowych może powodować zaburzenia w ilości produkowanego pokarmu oraz pogarszać jego smak i jakość. Wyprodukowane mleko zawiera mniej tłuszczu, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju dziecięcego układu nerwowego.
Współcześnie znane są skutki palenia papierosów. Są to wyroby, które mają bardzo negatywny wpływ na organizm ludzki. Osoba dorosła, świadomie podejmująca decyzję o paleniu jest w pełni odpowiedzialna za pogorszenie się swojego stanu zdrowia. Planowanie macierzyństwa, ciąża czy okres wychowywania potomstwa to czas, w którym każda decyzja ma swoje konsekwencje. Kobieta odpowiedzialna jest już nie tylko za siebie, ale również za swoje dziecko. Dla palącej przyszłej mamy priorytetem powinno być natychmiastowe odstawienie palenia, aby nie ingerować trującymi substancjami w zdrowie i życie swojego dziecka. Zdrowa i wolna od nałogów mama, to szczęśliwe dziecko
Narkotyki i dopalacze a ciąża
Używanie narkotyków i dopalaczy w trakcie ciąży powoduje poważne szkody zdrowotne nie tylko dla matki, ale również dla dziecka. Skutki zdrowotne wywoływane substancjami psychoaktywnymi u nienarodzonego dziecka różnią się w zależności od przyjmowanej substancji, dawki, szybkości metabolizowania narkotyku przez organizm matki i dziecka. Warto zaznaczyć tutaj, że niektóre ze środków osiągają w organizmie dziecka często wyższe stężenie niż w organizmie matki. Dzieje się tak dlatego, że dziecięcy układ enzymatyczny nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Dorosły dojrzały organizm matki metabolizuje i wydala szkodliwe substancje, natomiast organizm dziecka nie potrafi sobie poradzić z dostarczonymi substancjami na tyle skutecznie, aby wydalić je z organizmu. Oznacza to, że dawka narkotyków lub dopalaczy, która nie będzie intensywnie szkodliwa dla matki, dla nienarodzonego dziecka może okazać się śmiertelna lub trwale uszkodzić jego zdrowie.
Alternatywny system podziału substancji psychoaktywnych opiera się na efektach klinicznych. Możemy wyróżnić:
- Psychostymulanty – substancje pobudzające OUN
- Kannabinomimetyki –działanie łączy efekty stymulujące, depresyjne oraz psychodeliczne
- Związki halucynogenne – substancje psychodeliczne o silnym wpływie na układ serotoningericzny
- Syntetyczne opioidy – wywierające wpływ euforyzujący
- Związki przeciwlękowe lub uspokajająco-nasenne – działanie hamujące na aktywność OUN
- Dysocjanty – zmieniające percepcję otoczenia wpływając na wrażenia wzrokowe i słuchowe
- Związki niesklasyfikowane – pozostałe substancje
Kobiety przyjmujące narkotyki i dopalacze narażone są min. na poronienia, przedwczesne porody i odklejenia łożyska. Związane jest to z wzrostem ciśnienia krwi oraz silnymi skurczami macicy. Dzieci kobiet przyjmujących w ciąży substancje psychoaktywne wykazują cechy niedojrzałości i mogą mieć niską wagę urodzeniową. Narażone są również na neonatalny opioidowy zespół abstynencyjny. Zespół ten charakteryzuje się m.in.: osłabieniem apetytu, płaczem, wymiotami, drgawkami, opóźnieniem rozwoju dziecka.
Na uwagę zasługuje również fakt, że dzieci karmione piersią przez matkę zażywającą substancje psychoaktywne również narażone są na niebezpieczeństwo wynikające z przyjmowania ich do organizmu. Substancje toksyczne bez problemu przenikają do mleka matki. Niektóre z substancji bardzo licznie kumulują się w mleku matki, utrzymując się w nim przez długi czas.
Działania edukacyjne w zakresie stosowania substancji psychoaktywnych w ciąży są bardzo ważne. Mają na celu uświadamianie jak ogromne niebezpieczeństwo niesie za sobą chwila „odskoczni używkowej” dla nienarodzonego dziecka, oraz jak wiele komplikacji ciążowych może wystąpić. Ciąża to piękny czas w którym nie tyle warto, a wręcz należy odstawić jakiekolwiek używki. To czas, w którym trzeba celebrować każdy moment, uczyć się, cieszyć, poznawać i przygotowywać na przyjście na świat nowego, małego człowieka.
Zdjęcie: http://www.pixabay.com
Bibliografia:
- https://www.zdrowiewciazy.pl/
- Materiały wydane przez Państwową Inspekcję Sanitarną w ramach kampanii „Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu!”
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/rak-pluc-palenie-papierosow
- https://gis.gov.pl/
