Na rynku dostępnych jest wiele wód przeznaczonych do spożycia. W zależności od stopnia nasycenia w składniki mineralne możemy podzielić je na wody mineralne (np. Nałęczowianka, Cisowianka, Muszynianka, Piwniczanka), wody źródlane (np. Żywiec Zdrój, Primavera, Nestle, Dobrawa), wody stołowe i wody lecznicze. Na szczególną uwagę zasługują wody lecznicze, które po konsultacji z lekarzem mogą być wykorzystywane w leczeniu niektórych chorób – także tych o charakterze przewlekłym. Co sprawia, że wody lecznicze posiadają takie a nie inne właściwości? Jakie są wskazania i przeciwskazania do ich stosowania? Jakie wody lecznicze znajdziemy na rynku?
Krenoterapia czyli kuracja pitna jest stosowana podczas pobytu w uzdrowiskach, w trakcie, których osoby z określonymi schorzeniami mogą korzystać z dobrodziejstw miejscowych wód leczniczych. Nie zawsze jednak istnieje możliwość poddania się krenoterapii lub ze względów zdrowotnych (np. choroby nerek, choroby układu pokarmowego) kuracja powinna być kontynuowana po zakończeniu pobytu. Na ratunek przychodzą nam butelkowane naturalne wody lecznicze, które możemy nabyć zarówno w aptekach, osiedlowych sklepikach jak i supermarketach.
Na wstępie warto zaznaczyć, że nie każda woda mineralna jest lecznicza. Terminem lecznicze wody mineralne określa się wody, które zawierają w składzie minimum 1000 mg/l składników mineralnych (lub takie, w których składzie znajdują się pierwiastki rzadkie/promieniotwórcze o specyficznych właściwościach), są naturalnie czyste pod względem mikrobiologicznym i chemicznym, cechuje je stały skład chemiczny oraz wykazują potwierdzone badaniami klinicznymi i długotrwałymi obserwacjami, działanie lecznicze.
Mimo, że minimalna ilość składników mineralnych w wodzie mineralnej, także leczniczej powinna wynosić 1000 mg/l, to wody lecznicze zawierają ich znacznie więcej – od 2000 do nawet 24000 mg/l składników mineralnych. To właśnie dzięki wysokiej ogólnej mineralizacji (suma ilości składników mineralnych) odznaczają się silnymi właściwościami leczniczymi.
Cztery najpopularniejsze typy wód w Polsce o potwierdzonych naukowo właściwościach leczniczych stanowią:
- wody chlorkowo-sodowe (zawierają chlorek sodu, jod, brom, żelazo)
- wody siarkowe (zawierają siarkę, chlorek sodu)
- szczawy (zawierają kwaśny węglan wapnia, sód, dwutlenek węgla)
- szczawy żelaziste (zawierają związki żelaza; alkaliczne)
Każda z wymienionych wyżej rodzajów wód posiada inne wskazania. W zależności od zawartości poszczególnych składników mineralnych, przeznaczenie wód tego samego typu może różnić się w zależności od ilości danego składnika/składników mineralnych.
Wody lecznicze są stosowane w leczeniu i profilaktyce wielu chorób. Sprawdzają się w leczeniu m.in.: chorób nerek i dróg moczowych w tym kamicy nerkowej (np. Jan), chorób wątroby i dróg żółciowych (np. Zuber), trzustki, nadkwasoty oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy (np. Henryk), osteoporozy, otyłości, chorób kardiologicznych i układu krwionośnego, anemii (np. Tadeusz), pylicy, dychawicy oskrzelowej oraz nieżytach dróg oddechowych (np. Mieszko), depresji i nerwicy (np. Wielka Pieniawa, Słotwinka). Spośród udokumentowanych korzystnych działań wód leczniczych na zdrowie wymienia się także: obniżenie poziomu cukru we krwi i cholesterolu LDL („złego cholesterolu”) (np. Henryk), wzmocnienie odporności, pobudzenie apetytu, zapobieganie zaparciom, poprawę perystaltyki jelit, łagodzenie stanów zapalnych jelita grubego, łagodzenie stresu, uzupełnianie niedoborów jodu (np. Franciszek).
Wody lecznicze powinny być stosowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem. Spożywanie źle dobranej wody lub jej przedawkowanie może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia. Wody lecznicze działają jak leki, nie należy ich traktować jako zamienniki wód mineralnych czy źródlanych, będących elementem codziennej diety. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z niewydolnością układu krążenia, niewydolnością nerek, ze stanami zapalnymi i krwawieniami z przewodu pokarmowego oraz tych po operacjach żołądka – nie zaleca się stosowania wód szczawianowych i siarczanowych. Osoby z nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością krążenia, mające tendencję do obrzęków powinny unikać wód z dużą zawartością sodu. Z kolei te, które cierpią na choroby tarczycy powinny skonsultować z lekarzem decyzję o rozpoczęciu kuracji wodą z jodem. Osoby z chorobami nerek powinny kontrolować ilość wypijanej wody bogatej w magnez, a mające zaparcia uważać na wody z dużą zawartością żelaza.
Warto pamiętać, że podobnie jak wiele produktów spożywczych, leków – nieprawidłowe przechowywanie wód leczniczych wskutek zachodzących w nich procesów fizycznych, chemicznych, biochemicznych czy mikrobiologicznych może wpłynąć na ich działanie. Dlatego warto zadbać o to aby przed spożyciem wody lecznicze były przechowywane w chłodnym i ciemnym miejscu a po otwarciu – w lodówce.
A już niebawem powiemy więcej o rodzajach wód, które powinny stanowić podstawę naszej codziennej diety – śledzcie stronę na bieżąco! 🙂
Zdjęcie: http://www.pixabay.com/
Bibliografia:
Salomon A., Regulska-Ilow B. (2013) Polskie butelkowane wody mineralne i lecznicze – charakterystyka i zastosowanie. BROMATOLOGIA I CHEMIA TOKSYKOLOGICZNA, XLVI, 1, 53 – 65.
(http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/1/BR%201-2013%20-%20s.%20053-065.pdf dostęp: 07.02.2018 r.)
Wojtaszek T. (2013) Lecznicze wody mineralne (1). Porady na zdrowie, 1(23).
Wojtaszek T. (2013) Lecznicze wody mineralne (2). Porady na zdrowie, 1(24), 22-23.
http://www.wodadlazdrowia.pl/pl/1055/0/wody.html (dostęp: 07.02.2018 r.)
https://dieta.mp.pl/zasady/107898,jaka-wode-pic (dostęp: 07.02.2018 r.)
http://www.wodadlazdrowia.pl/files/s/153/202087/Edytor/File/Publikacje/Wody_lecznicze_pod_lupa.pdf (dostęp: 07.02.2018 r.)
