Otyłość to choroba. To nie tylko dodatkowe obciążenie układu krążenia, trawiennego czy ruchowego. To również duże obciążenie naszego mózgu nie pozostające obojętne dla jego wydajności, funkcji poznawczych i jego kondycje w wieku starszym.
Otyłość to stan, w którym organizm gromadzi nadmiar tkanki tłuszczowej, co prowadzi do zwiększenia masy ciała w stosunku do wzrostu i indeksu masy ciała (BMI) powyżej 30. Jest to choroba, która może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca, choroby nerek, choroby układu oddechowego, problemy z układem trawiennym, a nawet do niektórych typów nowotworów jak również wpływa na pracę naszego umysłu o czym więcej w dzisiejszym wpisie. Przyczyną otyłości jest spożycie większej liczby kalorii niż nasze zapotrzebowanie i niemożność spalenia tego nadmiaru. Nadmiar kalorii spowodowany jest najczęściej przez niezdrowy styl życia, niezdrową dietę, brak aktywności fizycznej, zła higiena snu i stres, a także podłożę genetyczne.
Choroba Alzheimera to jedna z najpoważniejszych nieuleczalnych chorób neurodegeneracyjnych. Jednym z czynników przyczyniających się do rozwoju choroby jest gromadzące się w mózgu białko beta-amyloid, które odcina komórki mózgowe od dopływu krwi a wraz z nią tlenu i składników odżywczych, powodując obumieranie tych struktur. Otyłość sprzyja temu procesowi, przyczyniając się do uszkodzeń mózgowych naczyń krwionośnych. Nadmierna waga w średnim wieku została powiązana z większym ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera lub demencji.
Badanie przeprowadzone przez naukowców z McGill University w Montrealu pokazało, że istnieje podobieństwo między mózgami osób otyłych i osób z chorobą Alzheimera, a dokładniej podobna grubość kory mózgowej. Kora mózgowa to najbardziej zewnętrzna warstwa mózgu, złożona z istoty szarej, która odpowiada za wyższe funkcje poznawcze, w tym język, pamięć i percepcję. Zarówno otyłość, jak i choroba Alzheimera w podobny sposób wpłynęły na utratę komórek istoty szarej mózgu.
Kanadyjscy badacze podejrzewają, że osoby otyłe i być może te z nadwagą mogą spowolnić spadek zdolności poznawczych i obniżyć ryzyko demencji poprzez utratę nadmiarowych kilogramów. Zmniejszenie innych metabolicznych czynników ryzyka związanych z otyłością, takich jak cukrzyca typu 2 lub nadciśnienie, również może zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera i korzystnie wpłynąć na funkcje poznawcze.
Osoby z otyłością mają większe prawdopodobieństwo rozwoju demencji, a w niektórych badaniach wskaźnik rozwoju demencji u osób otyłych jest o 1/3 wyższy niż u osób o normalnej wadze. Stany takie jak cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi i zaburzenia lipidowe, zwłaszcza gdy są słabo kontrolowane przez długi czas, przyczyniają się do neurodegeneracji.
Ważnym czynnikiem łączącym otyłość z pogorszeniem funkcji poznawczych jest dieta bogata w tłuszcze i żywność wysoko przetworzoną. Czego doskonałym przykładem jest eksperyment naukowców z Uniwersytetu Australii Południowej którzy przeprowadzili badania na myszach, aby zbadać wpływ diety bogatej w tłuszcze na organizm. Wyniki badań wykazały, że myszy karmione przez 30 tygodni dietą wysokotłuszczową częściej chorowały na cukrzycę i były bardziej podatne na otyłość. Dodatkowo, zaobserwowano pogorszenie funkcji poznawczych oraz nasilenie zachowań depresyjnych i lękowych. Badanie wykazało również związek między dietą wysokotłuszczową a objawami choroby Alzheimera. Gryzonie karmione dietą bogatą w tłuszcze miały gorsze funkcje poznawcze niż zwierzęta, które były na standardowej diecie.
Myszy będące na diecie bogatej w tłuszczach monitorowano pod kątem masy ciała i poziomu glukozy we krwi. Przeprowadzano również testy tolerancji glukozy, insuliny oraz funkcji poznawczych. Gryzonie karmione wysokotłuszczową dietą wykazywały insulinooporność, przybierały na wadze i zachowywały się w sposób anormalny w porównaniu ze zwierzętami, które były na standardowej diecie. U myszy genetycznie zmodyfikowanych z rozwiniętą chorobą Alzheimera zaobserwowano pogorszenie funkcji poznawczych i większe zmiany w mózgu w porównaniu z myszami chorymi na chorobę Alzheimera, ale karmionymi dietą standardową. Badanie potwierdza związek między dietą bogatą w tłuszcze a otyłością, cukrzycą i rozwojem chorób neurodegeneracyjnych.
Szacuje się, że w 2050 roku 100 milionów osób będzie dotkniętych chorobą Alzheimera. Walka z otyłością i depresją to jedno z głównych współczesnych wyzwań zdrowotnych.
Aby skutecznie zwalczyć otyłość, należy zrozumieć mechanizmy mające wpływ na pojawienie się choroby. Właściwe strategie walki z otyłością i chorobami neurodegeneracyjnymi mogą obejmować zmiany w diecie i stylu życia. Pamiętajmy że dieta i styl życia to bardzo istotne czynniki na które mamy wpływ. Walka z otyłością to nie tylko sprawniejszy układ krążenia, lepszy wygląd i sprawność fizyczna ale też lepsze samopoczucie i ostrzejszy umysł. Pamiętajmy o tym na co dzień nie tylko w Światowy dzień walki z otyłością.
Źródła:
https://www.psychiatriapolska.pl/Nadwaga-i-otylosc-a-zaburzenia-funkcji-poznawczych-w-grupie-osob-chorujacych-psychicznie,59031,0,2.html
Morys, Filip, et al. “Obesity-Associated Neurodegeneration Pattern Mimics Alzheimer’s Disease in an Observational Cohort Study.” Journal of Alzheimer’s Disease Preprint (2022): 1-11.
