Prawidłowa dieta w ciąży wpływa pozytywnie na rozwój płodu. Dlatego, tak ważne jest aby uzupełniać codzienne posiłki o produkty bogate w składniki mineralne, witaminy oraz pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu matki jak i płodu. Dzisiaj omówimy dwa: żelazo i kwas foliowy.
Jednym z ważniejszych pierwiastków, w który bogata powinna być dieta kobiety ciężarnej to żelazo. W czasie ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta o około 50 %.
Dlaczego żelazo jest tak ważne?
Żelazo wpływa na produkcję czerwonych krwinek, które zawierają hemoglobinę. Ta odpowiedzialna jest za transport tlenu w organizmie. To właśnie dzięki zawartości żelaza hemoglobina może wiązać cząsteczki tlenu i rozprowadzać je po organizmie. W przypadku za małej ilości tego pierwiastka, zmniejsza się ilość erytrocytów jak i hemoglobiny, a komórki organizmu są niedotlenione. Oznacza to że mamy niedokrwistość, inaczej zwaną anemią. Diagnoza jej polega na wykonaniu badania krwi. Objawami są przede wszystkim senność, brak energii, bladość, szorstka skóra oraz problem z koncentracją.
Jakie są skutki braku żelaza w ciąży?
Dziecko pobiera żelazo z organizmu matki poprzez łożysko. Na początku proces ten skupia się na zapasach żelaza zgromadzonych w organizmie matki jeszcze przed ciążą, czyli nasza pociecha czerpie ten pierwiastek z naszych „rezerw”, natomiast później pobiera ten pierwiastek z bieżącej diety matki. Dlatego, też zapotrzebowanie na ten pierwiastek u kobiet ciężarnych jest większe niż u innych oraz wzrasta w czasie ciąży, nawet siedmiokrotnie w III trymestrze w porównaniu do I trymestru.
Żelazo jest niezbędne do prawidłowego rozwoju oraz wzrostu dziecka a jego brak może prowadzić do przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej lub nawet poronienia we wczesnej ciąży.
Dieta bogata w żelazo
Produktami bogatymi w żelazo są przede wszystkim ryby, mięso oraz jaja. Zawierają one żelazo hemowe, czyli najbardziej przyswajalne przez organizm. Ważne są również warzywa. Najwięcej żelaza mają te zielone: szpinak, kapusta, sałata, brokuły. Trzecia grupą produktów są produkty zbożowe. Warto spożywać kasze, płatki oraz pieczywo szczególnie razowe, żytnie i orkiszowe. Warto pamiętać że wchłanianie żelaza wspomaga witamina C, więc należy urozmaicić posiłki o owoce lub soki owocowe z wysoką zawartością tej witaminy.
Suplementy diety w ciąży
Jak wykazują badania, organizm przyswaja tylko 10-15% spożytego z pokarmem żelaza. Jeśli badania z morfologii wykażą brak pierwiastka, lub lekarz stwierdzi ryzyko wystąpienia anemii lub już stwierdzono niedokrwistość niezbędnym jest zastosowanie suplementacji. Obecnie wiele organizacji zdrowotnych zaleca rutynowe stosowanie suplementacji żelazem u kobiet ciężarnych, co oznacza, że jeśli nawet nie stwierdza się niedoborów tego pierwiastka to kobietom zaleca się przyjmowanie suplementów zawierających żelazo. Badania wskazują, że suplementacja żelazem faktycznie zmniejsza ryzyko wystąpienia anemii i niedoborów żelaza u kobiet. Choć dane dotyczące wpływu na niemowlę w tym jego masę urodzeniową oraz ryzyko przedwczesnego porodu wykazywały potencjalnie niewielki pozytywny efekt suplementacji żelaza to informacje te były niepewne o niskiej jakości.
Kwas foliowy
Drugim, równie ważnym pierwiastkiem, w który bogata powinna być dieta ciężarnej to kwas foliowy. Pierwiastek ten odpowiedzialny jest przede wszystkim za syntezę kwasów nukleinowych, z których powstaje DNA. Wraz z witamina B12 bierze udział w powstawaniu i dojrzewaniu erytrocytów. Korzystnie wpływa na układ nerwowy oraz mózg.
Skutki braku kwasu foliowego w ciąży mogą prowadzić do poważnych powikłań. Przede wszystkim jego brak może spowodować powstanie wrodzonych wad cewy nerwowej płodu, rozszczepu wargi i podniebienia oraz wad wrodzonym dziecka, a także anemię.
Nasz organizm nie wytwarza sam tego mikroelementy dlatego, też należy go dostarczać z pożywieniem lub wspomagać się suplementami. Dlatego ważne jest, aby kwas foliowy przyjmować już kilka miesięcy wcześniej, planując ciąże.
Produkty bogate w kwas foliowy
Warto spożywać warzywa o zielonych liściach (brukselka, kapusta włoska), szpinak, brokuły, szparagi oraz groszek. Cennym źródłem kwasu foliowego jest również sok pomarańczowy. Znajdziemy go również w jajach.
Z badań wynika, że niestety organizm z naturalnych źródeł folianów przyswaja je tylko w 50%, natomiast z suplementów w 100%, warto więc wzbogacić dietę o syntetyczne źródło tego pierwiastka.
Warto również wiedzieć, że za przyswajanie witaminy B9 , czyli kwasu foliowego odpowiedzialny jest gen tzw. MTHFR, który w skutek mutacji może zaburzać ten proces. Tym samym organizm może nie przyswajać kwasu foliowego. Warto wykonać badanie – prosty test genetyczny w kierunku mutacji tego genu.
Autor: Anna Serafin – studentka kierunku zdrowie publiczne spec. inspekcja sanitarna CMUJ
Źródło:
- Peña-Rosas JP, De-Regil LM, Gomez Malave H, Flores-Urrutia MC, Dowswell T. Intermittent oral iron supplementation during pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 10. Art. No.: CD009997. DOI: 10.1002/14651858.CD009997.pub2. http://www.gdzierodzic.info/artykul/9?gclid=CLvZjOKB3M4CFQoNcwod6mkEDQ(25.08.2016)
- http://www.mjakmama24.pl/ciaza/dieta-w-ciazy/dieta-bogata-w-zelazo-w-ciazy-produkty-bogate-w-zelazo-dla-ciezarnych,540_3951.html(25.08.2016)
- http://babyonline.pl/zelazo-w-ciazy-dieta-bogata-w-zelazo,zasady-diety-artykul,5720,r1p1.html(25.08.2016)
- http://babyonline.pl/zelazo-w-ciazy-niedobor-zelaza-anemia-ciezarnej,dieta-w-ciazy-artykul,9460,r1p1.html(25.08.2016)
- http://www.poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-macierzynstwo/ciaza/anemia-klopoty-z-zelazem-w-ciazy_35229.html(25.08.2016)
- http://ciaza.mp.pl/przebiegciazy/61951,zapotrzebowanie-na-zelazo-u-ciezarnych(25.08.2016)
- http://www.vitanatural.pl/zelazna-dieta-przeciw-anemii(25.08.2016)
- https://portal.abczdrowie.pl/produkty-zawierajace-kwas-foliowy-dla-kobiet-w-ciazy(25.08.2016)
- http://www.poradnikzdrowie.pl/diety/lecznicze/kwas-foliowy-dieta-bogata-w-kwas-foliowy-zasady_35918.html(25.08.2016)
- http://babyonline.pl/ciaza-dieta-bogata-w-kwas-foliowy-gotowy-jadlospis,zasady-diety-artykul,13481,r1p1.html(25.08.2016)
- http://badaniaprenatalne.pl/kwas_foliowy_w_ciazy/(25.08.2016)
- http://www.mjakmama24.pl/ciaza/dieta-w-ciazy/kwas-foliowy-w-diecie-kobiety-w-ciazy,540_1851.html(25.08.2016)
- http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/kwas-foliowy-wlasciwosci-jaka-jest-rola-kwasu-foliowego_33795.html(25.08.2016)
u mnie właśnie stwierdzono lekką anemię i polecono suplementować nie tylko żelazo, ale kwas foliowy, jod i wit d. długi czas przyjmowałam więc pregna plus i sytuacja bardzo fajnie się unormowała.