Zespół cieśni kanału nadgarstka (CTS, ang. carpal tunel syndrome) może niestety dotyczyć każdego. Jeśli kiedykolwiek doświadczyliście pojawiającego się bólu nadgarstka, który jest wynikiem utrzymywania jednej pozycji dłoni przez dłuższy czas – to może być sygnał ostrzegawczy, że z waszym nadgarstkiem dzieje się coś niedobrego. Czym jest zespół cieśni kanału nadgarstka? Jakie czynniki zwiększają ryzyko jego rozwoju? Jak zapobiec rozwojowi tego schorzenia i jak sprawdzić czy mamy pierwsze objawy CTS.
Zespół cieśni kanału nadgarstka jest stanem chorobowym, który powstaje w wyniku ucisku nerwu w kanale (przestrzeń między kośćmi nadgarstka a jednym z więzadeł) nadgarstka. Do rozwoju tego schorzenia przyczyniają się czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, które odpowiadają za wzrost ciśnienia w kanale nadgarstka, a konsekwencją jest właśnie ucisk na nerw. Nie trudno w tym miejscu sobie wyobrazić, że uciśnięty nerw jest gorzej odżywiony i niedotleniony, a to prowadzi do jego uszkodzenia i przy braku specjalistycznego leczenia – zaniku unerwianych przez niego mięśni.
Dane statystyczne wskazują, że 50 na 1 000 osób zmaga się z tym schorzeniem.
Jak objawia się zespół cieśni kanału nadgarstka?
Etap I
– mrowienie, drętwienie, dyskomfort (tzw. parestezje) obejmujące okolice kciuka, palca wskazującego, palca środkowego i połowy palca serdecznego (dolegliwości nie obejmują palca małego)
– ból w okolicy nadgarstka i dłoni, który może promieniować do przedramienia i barku
Charakterystyczne jest to, że objawy nasilają się w nocy i ustępują po ruchu strzepnięcia ręką.
Etap II
– zmniejszenie czucia w kciuki, palcu wskazującym i palcu środkowym
– osłabienie/zanik mięśni umożliwiających odwodzenie i przeciwstawianie kciuka
– osłabienie chwytu
– ograniczenie ruchów
– zmniejszenie sprawności manualnej
– wypadanie przedmiotów z ręki/rąk
Objawy występują również w ciągu dnia i nasilają się podczas wysiłku.
Etap III
– zanik mięśni
Trzecie stadium zespołu cieśni kanału nadgarstka cechuje się znacznym nasileniem objawów. Dolegliwości nie są już tak dokuczliwe jak w poprzednich stadiach schorzenia. Jest to sygnał, że schorzenie postępuje.
Zmiany chorobowe mogą obejmować jedną rękę – zazwyczaj tę dominującą lub obie.
Czynniki ryzyka zespołu cieśni i kanału nadgarstka
Zawodowe
Zespół cieśni kanału nadgarstka znajduje się w wykazie chorób zawodowych, ponieważ może być wywoływana sposobem wykonywanej pracy. Z ryzykiem rozwoju CTS wiąże się wykonywanie zawodów, które opierają się na powtarzalności ruchów nadgarstka i/lub ściskania z dużą siłą. Narażonymi grupami zawodowymi są m.in.: szlifierzy, rzeźnicy, pracownicy sklepów spożywczych czy pracownicy chłodni.
Niezawodowe
Wiek
U mężczyzn ryzyko rozwoju CTS rośnie wraz z wiekiem. Z kolei wśród Pań najczęściej występuje w wieku ok. 50 lat. Mimo to CTS może wystąpić w każdy wieku.
Płeć
Schorzenie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, co jest podyktowane zmianami hormonalnymi. Ryzyko jest większe wśród tych pań, które są w okresie menopauzy, stosujących hormonalną terapię zastępczą (HTZ), doustne środki antykoncepcyjne, są w ciąży lub u których, wykonano obustronną owariektomię (usunięcie obu jajników). Zespół cieśni kanału nadgarstka częściej występuje u Pań, u których zdiagnozowano inne choroby układu ruchu.
Cechy antropometryczne
Im mniejszy nadgarstek tym większe ryzyko rozwoju zespołu cieśni kanału nadgarstka.
Styl życia
Ryzyko rozwoju CTS jest większe u palaczy papierosów i uzależnionych od spożywania kofeiny.
Inne choroby sprzyjające
Hipercholesterolemia, niedoczynność tarczycy i inne choroby układu ruchu również stanowią czynniki ryzyka.
Diagnostyka
Diagnostyka zespołu cieśni kanału nadgarstka obejmuje wywiad z lekarzem, który podda ocenie czas trwania, rodzaj i nasilenie objawów. W celu postawienia diagnozy lekarz wykonuje również badanie fizykalne i zleca również wykonanie dodatkowych badań: elektromiografii, przewodzenia nerwowego, ultrasonografia (USG), rezonans magnetyczny (MRI).
Leczenie
Rodzaj leczenia CTS jest zależny od stopnia zaawansowania choroby. Leczenie CTS w początkowych stadiach może obejmować rehabilitację, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czy glikokortykosteridów a także korzystanie z zabiegów fizjoterapeutycznych. W zaawansowanych stadiach, gdy stosowanie leków nie przynosi poprawy konieczna jest operacja umożliwiająca całkowite wyleczenie poprzez usunięcie przyczyny ucisku.
Ćwiczenia zapobiegające rozwojowi choroby:
https://www.youtube.com/watch?v=i_kJL3ZxQ4U
Do ich wykonywania zachęcamy szczególnie tych, którzy znajdują się w grupie ryzyka 🙂
Jak zatem sprawdzić czy jesteśmy w grupie ryzyka?
https://www.youtube.com/watch?v=DToFRFBZfxc
Źródła:
Dąbrowska-Makowiec T. i wsp. (2007). Sposób wykonywania pracy jako czynnik ryzyka zespołu cieśni nadgarstka. Medycyna Pracy, 58(4), 361-372.
Biernawska J. i wsp. (2005). Udział czynników zawodowych i pozazawodowych w etiopatogenezie zespołu cieśni nadgarstka. Medycyna Pracy, 56(2), 131-137.
Gniadek M. i Trybus M. (2016). Zespół kanału nadgarstka – etiologia i leczenie. Przegląd Lekarski, 73(7), 520-524.
https://reumatologia.mp.pl/choroby/140129,zespol-ciesni-nadgarstka (dostęp: 26.06.2018 r.)
