Od 1992 r. co roku 13 sierpnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych. Według zespołu naukowców z Uniwersytetu w Oksfordzie i St. Andrews w Anglii oraz Instytutu Maksa Plancka w holenderskim Nijmegen preferencja lewej czy prawej ręki jest uwarunkowana genetycznie. Ustalili, że odpowiada za to gen PCSK6. Leworęczność lub praworęczność jest odzwierciedleniem dominacji jednej półkuli ludzkiego mózgu nad drugą. U osób praworęcznych dominująca jest lewa półkula mózgu, a u leworęcznych półkula prawa.
Leworęczni mają mniej asymetryczną budowę mózgu, co sprawia, że obie półkule są niemal równorzędne w swojej funkcjonalności, równomiernie dzielą się zadaniami. Kiedy mają styczność z wieloma bodźcami są skuteczniejsi niż inni.
Za co odpowiada dana półkula?
- Prawa półkula – odgrywa istotną rolę w percepcji przestrzennej, rozpoznawaniu wzorów, prawidłowości kształtów oraz wpływa na pamięć, wyobraźnię, wrażliwość na piękno i ma związek z występowaniem wielu zdolności twórczych.
- Lewa półkula – natomiast odpowiada za zdolności w zakresie mowy i języka, logikę, zdolności matematyczne, techniczne i naukowe.
Badania naukowe – wnioski:
- Marta Bogdanowicz, psycholog, profesor z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego – osoby leworęczne są uzdolnione plastycznie i muzycznie, a dzieje się tak za sprawą tego, że w dominującej u osób leworęcznych prawej półkuli mózgu znajdują się ośrodki słuchu muzycznego i uzdolnień plastycznych.
- Camilla Benbow z Johns Hopkins University – dzieci leworęczne mają wyjątkowe zdolności matematyczne.
- Australijscy neurolodzy ustalili, że osoby leworęczne szybciej myślą grając na komputerze oraz potrafią interpretować dużą ilość informacji.
- Połączenia między lewą i prawą półkulą mózgu są szybsze u leworęcznych– tak wynika z badań neuropsychologów.
- Testy przeprowadzone przez St. Lawrence University w Nowym Jorku dowiodły, że odsetek osób z IQ powyżej 140, był wyższy w grupie leworęcznych niż wśród praworęcznych.
- Anna Grabowska, profesor z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN oraz SWPS w Warszawie – większość osób leworęcznych można by zakwalifikować do kategorii oburęcznych (często posługują się obiema rękami z podobną sprawnością).
- Wykazano, że kobiety leworęczne częściej zapadają na raka piersi.
- Wykazano, że osoby posiadające sprawniejszą lewą rękę posiadają większą szansę na wygraną walkę (tezę ma potwierdzać fakt, iż wielu mężczyzn leworęcznych wygrywa w boksie, jak i szermierce).
- Muzycy: Ludwig van Beethoven, Paul McCartney, Sting
- Malarze: Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarotti, Pablo Picasso
- Pisarze i poeci: Hans Christian Andersen, Wolfgang Goethe, Mark Twain
- Aktorzy: Marilyn Monroe, Charlie Chaplin, Robert de Niro, Angelina Jolie
- Wybitni uczeni: Albert Einstein, P. Pawłow Fryderyk Nietzsche
- znani wodzowie i politycy: Aleksander Wielki, Juliusz Cezar, Napoleon Bonaparte, Winston Churchill
- Prezydenci USA: Benjamin Franklin, Ronald Reagan, Bill Clinton i Barack Obama
- Znani Polacy: Andrzej Wajda, Andrzej Mleczko.
- Szacuje się, że około 10% społeczeństwa na świecie jest leworęczna. W Polsce 8%. Według naukowców badających gen PCKS6 leworęczność jest pewnego rodzaju wadą rozwojową. Gen ten odgrywa istotną rolę w rozwoju organizmu między innymi odpowiadając za symetryczność pary rąk, nóg, parzystych narządów.
- Wśród dzieci o wyjątkowych zdolnościach matematycznych jest znacznie wyższy odsetek osób leworęcznych niż w całej populacji.
- U osób leworęcznych półkule mózgu są lepiej połączone, dzięki czemu szybciej reagują na bodźce i łatwiej im używać obu półkuli mózgu. U leworęcznych dwie półkule mózgowe równomierniej dzielą się zadaniami.
- W dziejach historii leworęczność była postrzegana m.in. jako naznaczenie przez diabła. Niektórzy głosili, że władanie lewą ręką świadczy o zwiększonej kreatywności i ponadprzeciętnych muzycznych zdolnościach.
- Wieki temu leworęczność uznawana była jako cecha, którą posiadają wyłącznie czarownie czy nawet sam diabeł (miał on ponoć chrzcić swoich wyznawców lewą ręką).
- W okresie starożytności leworęczność uznawana była jako dar bogów.
- Badania nad piśmiennictwem wykazują, iż w cywilizacjach starożytnych pisano lewą ręką. Sugeruje to fakt, że pismo egipskie, arabskie czy chińskie stosuje zapis sprzyjający leworęczności (od prawej do lewej lub kolumnami z góry na dół, również od prawej do lewej).
- W Biblii o prawej ręce jest mowa, aż 100 razy i to w pozytywnym aspekcie. Natomiast o lewej ręce wspominano 25 razy w świetle negatywnym.
- W Polsce do lat 70-tych XX wieku, dzieci piszące lewą ręką przestawiano na prawą.
- Leworęczność nie jest zjawiskiem typowym wyłącznie dla człowieka – preferencję do tego wykazują również szympansy. Okazuje się, że ponad 30% szympansów jest leworęczna (badania na 268 szympansów co trzeci leworęczny).
Źródła:
https://www.leworeczni.pl/pl/n/3
http://www.dobresobie.pl/ciekawostki/146/dowiedz-sie-wiecej-o-mankutach-25-ciekawostek-na-temat-leworecznosci
http://www.tvp.info/5082208/leworeczni-maja-dzis-swoj-dzien
http://www.newsweek.pl/wiedza/nauka/zagadka-leworecznosci,artykuly,270830,1.html
Zdjęcia: https://pixabay.com/