Wstrząs anafilaktyczny jest ciężką, szybką rozwijającą się rekcją anafilaktyczną, w którym występuje obniżenie ciśnienia tętniczego, zagrażającego życiu. Składają się na niego różne objawy pochodzące z rożnych układów organizmu, u podstawy których leży reakcja alergiczna.
Do najczęściej uczulających substancji należą leki, niektóre pokarmy oraz jad owadów. Dolegliwości zazwyczaj pojawiają się w ciągu kilku bądź kilkunastu minut po zadziałaniu czynnika uczulającego. Przy braku szybkiej interwencji dochodzi do zgonu.
Przyczyny wstrząsu:
Każda substancja z którą organizm ma kontakt może wywołać reakcję anafilaktyczną oraz wstrząs.
Zazwyczaj jednak przyczynę stanowią 3 grupy alergenów:
– leki (najczęściej do wstrząsu dochodzi po spożyciu antybiotyków, środków przeciwbólowych, środkach kontrastowych stosowanych do badań radiologicznych, a także leki używane do znieczulania ogólnego).
– pokarmy (głównie białko mleka, ryby, owoce morza, orzeszki).
– jad owadów (osy, pszczoły, mrówki).
Do rzadziej spotykanych przyczyn należą substancje spożywcze dodawane do żywności tj. barwniki, ulepszacze smaku.
Objawy wstrząsu stanowią zagrożenie dla życia dlatego konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.
Do typowych objawów wstrząsu zaliczamy:
Objawy główne anafilaksji:
- Skóra i tkanka podskórna:
– pokrzywka bądź obrzęk naczynioruchowy ( 90 % przypadków)
– zaczerwienienie skóry ( 50% przypadków)
- Układ oddechowy
– obrzęk górnych dróg oddechowych, chrypka ( w około 50-60%)
– kaszel, duszność, świsty ( 50%)
– nieżyt nosa (15-20%)
- Przewód pokarmowy
– nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha (30%)
- Reakcja ogólnoustrojowa
– obniżenie ciśnienia tętniczego oraz inne objawy wstrząsu (30%)
Mogą się pojawić wraz z innymi objawami anafilaksji lub niedługo po nich
- Rzadsze
– zawroty ból głowy, skurcze macicy, poczucie zagrożenia
U większości chorych objawy wstrząsu poprzedza pojawienie się zmian skórnych – np. wysypki. Kolejnymi groźnymi symptomami są między innymi: chłodna, blada „lepka” skóra, zawroty głowy, kołatanie serca, uczucie silnego osłabienia, odczuwanie braku powietrza, a także nudności i wymioty.
W najcięższym stadium wstrząsu anafilaktycznego wszystkie wyżej wymienione objawy występują wspólnie. Dochodzi do zmiany skórnych, a także problemów z drożnością dróg oddechowych (oddychaniem) oraz problemów z krążeniem.
Ważne jest szybkie rozpoznanie reakcji anafilaktycznej oraz natychmiastowej jej zapobieganie i leczenie. Trudno ustalić sam czynnik wywołujący wstrząs oraz konsekwencje hemodynamiczne.
Istotne jest aby zebrać dokładny wywiad od świadków zdarzenia. Bez pomocy osób które były świadkami zdarzenia trudno stwierdzić czy zatrzymanie krążenia jest reakcją alergiczną oraz co mogło ją wywołać.
Pierwsza pomoc w przypadku wstrząsu anafilaktycznego:
Jeśli zaobserwujemy u osoby w naszym otoczeniu typowe objawy wskazujące na wstrząs należy:
1.Położyć chorego oraz podnieść jego nogi ku górze.
2.W przypadku problemów z oddychaniem chory powinien pozostać w pozycji siedzącej
3. Jeżeli chory ma przy sobie adrenalinę, należy podac mu ją w mięsień czworogłowy uda (przednio-boczna powierzchnia uda w jego 1/3 górnej części).
4.Po podaniu adrenaliny bezwzględnie trzeba wezwać pogotowie ratunkowe.
Źródło:
https://www.hellozdrowie.pl/anafilaksja-wstrzas-anafilaktyczny-objawy-i-leczenie/
Interna Szczeklika. Choroby alergiczne „Anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny” Jerzy Kruszewski; Medycyna Praktyczna, Kraków 2013, str. 2004-2007
