Zespół suchego oka jest jedną z najczęstszych chorób okulistycznych. Jest schorzeniem wieloczynnikowym, ponieważ składa się zarówno z czynników okulistycznych jak i środowiskowych. Do głównych przyczyn wywołujących tę chorobę można zaliczyć: nadmierne wykorzystywanie narządu wzroku (długotrwałe czytanie, jazda samochodem, oglądanie telewizji, praca przy komputerze), czynniki środowiskowe (klimatyzacja, suche powietrze, substancje chemiczne), przewlekłe choroby (choroby tarczycy, nowotwory, cukrzyca, trądzik), zażywanie niektórych leków ( leki antykoncepcyjne, przeciwalergiczne, środki nasenne, uspokajające, psychotropowe), zmiany hormonalne (menopauza), noszenie soczewek kontaktowych (częste stosowanie kropli do oczu), niedobór witaminy A, ciąża, stres.
Do charakterystycznych objawów zespołu oka suchego należą: suchość, pieczenie, szczypanie, zaczerwienienie i zmęczenie oczu, ból oczu, nadwrażliwość na światło, nadmierne łzawienie, uczucie kłucia lub ciała obcego pod powiekami oraz zaburzenia ostrości widzenia. Symptomy te mogą powodować dyskomfort przy wykonywaniu czynności dnia codziennego oraz przy wykonywaniu pracy.
Zespół oka suchego możemy podzielić na dwie formy: niezwiązany z zespołem Sjögrena oraz będący elementem tego zespołu. Zespół Sjögrena jest problemem zdrowotnym, charakterystycznym dla kobiet między 40. a 60. rokiem życia. Objawy są podobne jak przy zespole oka suchego, początkowo słabo widoczne, ale zwiększają się w czasie. Choroba ta może doprowadzić do zniszczenia rogówki, a nawet do utraty wzroku.
W celu zdiagnozowania zespołu oka suchego stosuje się wiele testów diagnostycznych np. test paskowy Schirmera, ocena stabilności filmu łzowego, badanie w lampie szczelinowej z użyciem fluoresceiny, test osmolarności, ocena interferencji filmu łzowego.
Wykorzystuje się dwie formy leczenia tego schorzenia: leczenie standardowe oraz specjalistyczne. Leczenie standardowe polega głównie na niwelowaniu objawów stosując tzw. „sztuczne łzy”– są to płynne substancje upodabniające się do łez, które są wytwarzane z osocza krwi. Zapewniają one prawidłowy poziom nawilżenia powierzchni oka. Dawkowanie i częstość podawania tego preparatu zależy od stopnia zaawansowania choroby.
Leczenie specjalistyczne również polega na wytwarzaniu „sztucznych łez”, ale do ich produkcji wykorzystywana jest pobierana od pacjenta surowica zamiast osocza. Surowica jest płynną formą krwi, pozbawioną krwinek białych i czerwonych, płytek krwi, fibrynogenu oraz czynników krzepnięcia. Prawie w całości składa się z wody. Jej cechą jest lepkość oraz skład zapewniający ciągłe nawilżenie nabłonka gałki ocznej. Atutem surowicy jest także fakt, że ułatwia ona regenerację uszkodzonego nabłonka, a nie są w stanie zapewnić tego krople do oczu. Ponadto surowica w przeciwieństwie do osocza, nie ulega procesom krzepnięcia.
Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na zespół oka suchego, warto stosować pewne zalecenia, mające na celu odciążenie oczu. W czasie wielogodzinnej pracy przy komputerze, należy robić przerwy, podczas których można ćwiczyć mięsnie gałki ocznej kreśląc nimi „ósemki”. Powinno się także przewietrzać pomieszczenia w których się przebywa oraz unikać dymu tytoniowego.
Bibliografia:
Anna Ambroziak, Jerzy Szaflik, Diagnostyka zespołu suchego oka w praktyce okulistycznej http://www.leksykon.com.pl/images/PDF/zso_2007.pdf
Ewa Mrukwa- Kominek, Zaburzenia powierzchni oka po zabiegach refrakcyjnych http://www.okulistyka.com.pl/_okulistyka/edu/23.pdf
Małgorzata Matlak, Zespół Suchego Oka- przyczyny i leczenie http://fpn.sum.edu.pl/archiwum/publikacje/2007/publikacja4_nr2_2007.pdf
Jolanta Antosiewicz-Papis, Karolina Janik, Magdalena Łętkowska, Ryszard Pogłód, Zespół suchego oka – możliwości leczenia z wykorzystaniem autologicznych „sztucznych łez”, Journal of Transfusion Medicine 2013, nr 2, 60-65
Autorki: Ewelina Polak, Kinga Kuta – studentki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Zdjęcie: http://www.pixabay.com
