Zarówno astma jak i alergia są uważane za choroby cywilizacyjne XXI wieku.
Astma nazywana dychawicą jest chorobą zapalną dróg oddechowych, dotykającą zarówno dzieci jak i dorosłych.
To choroba przewlekła polegająca na zwężaniu (odwracającemu) dróg oddechowych i skurczu oskrzeli z powodu stanu zapalnego i napięcia mięśni wokół małych dróg oddechowych. Powoduje to objawy takie jak: kaszel, świszczący oddech, duszność czy ucisk w klatce piersiowej. Objawy te są sporadyczne i często nasilają się w nocy i nad ranem lub podczas ćwiczeń. Istnieją również czynniki zewnętrzne zaostrzające i wyzwalające skurcz np. kurz, dym, opary, zmiany pogody, stres, pyłki traw i drzew, futra i pióra zwierząt, mocne mydła i perfumy.
W uproszczeniu astmę możemy podzielić na dwa główne rodzaje:
- alergiczną – występuje zazwyczaj u dzieci i osób młodych, powstaje przez alergeny wziewne,
- niealergiczną – pojawia się najczęściej u osób dorosłych w przebiegu nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego na zapalenie wywołane bakterią lub wirusem. Ta postać astmy może przypominać przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, która najczęściej jest konsekwencją palenia papierosów.
Istnieje wiele różnych czynników wiążących się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na astmę i trudno jest znaleźć jedną bezpośrednią przyczynę. Jednak do najczęstszych przyczyn astmy wyróżniamy:
- Czynniki genetyczne;
- Astma jest bardziej prawdopodobna u osób z innymi schorzeniami alergicznymi, takimi jak egzema i katar (katar sienny);
- Urbanizacja wiąże się ze zwiększoną częstością występowania astmy, prawdopodobnie z względu na wiele czynników związanych ze stylem życia;
- Narażenie na szereg alergenów środowiskowych i czynników drażniących zwiększa ryzyko astmy, w tym zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach i na zewnątrz, roztocza kurzu domowego, pleśnie;
- Dzieci i dorośli z nadwagą lub otyłością są bardziej narażeni na astmę;
Astmy nie można wyleczyć, ale dobre leczenie za pomocą leków wziewnych może kontrolować chorobę i umożliwiać chorym na astmę normalne, aktywne życie.
Alergia jest niewłaściwą reakcją układu odpornościowego człowieka na alergeny, które dosyć licznie występują w środowisku. U zdrowych osób alergeny nie powodują żadnych objawów ani uczulenia. Choroby alergiczne są szeroko rozpowszechnione. W krajach wysoko rozwiniętych występują one u około 30% populacji. Skłonność do rozwoju alergii uwarunkowana jest czynnikami genetycznymi – jeżeli na alergia występują u obojga rodziców, ryzyko zachorowania u dziecka sięga od 50 do 70%, a jeśli choruje jedno z rodziców lub rodzeństwo, ryzyko wynosi od 20 do 40%. Najczęściej występującymi alergenami w Polsce są :cytrusy, pyłki roślin (np. traw/drzew), sierść psa lub kota, kurz domowy, pszczół, jajka, ryby, orzechy, krowie mleko.
Objawy alergii mogą wystąpić w każdym wiek, występuje jednak zależność między wiekiem a rodzajem choroby. Alergie pokarmowe ujawniają się najczęściej w wieku niemowlęcym, katar sienny, alergiczne zapalenie spojówek i astma atopowa u dzieci i nastolatków natomiast pokrzywki i uczulenia na jady owadów błonkoskrzydłych u dorosłych.
- Reed, C. E. (2006). The natural history of asthma. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 118 (3), 543-548.
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/asthma
- https://www.medistore.com.pl/zdrowie/astma
- https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/kacikalergika/49668,co-to-jest-alergia
- https://www.medonet.pl/magazyny/abc-alergii,alergia—objawy–rodzaje-i-leczenie-alergii–uczulenie-na-pylki,artykul,1587489.html
- https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/cowartowiedziec/45791,co-to-jest-astma
