Prawie każdy z nas ma w swoim bliższym lub dalszym otoczeniu osobę zmagającą się z cukrzycą. Według oficjalnych statystyk na tę cywilizacyjną chorobę może cierpieć nawet 3 miliony Polaków. Trudno jest dokładnie określić liczbę, ponieważ aż 1/3 z nich nie wie o swojej chorobie. To o tyle alarmujące, że jedynie wykrycie choroby na możliwie wczesnym etapie, pozwala uniknąć poważnych komplikacji. Co zatem trzeba wiedzieć na temat cukrzycy? Czy da się jej uniknąć? Z jakimi zmianami w życiu wiąże się diagnoza cukrzycy?
Rodzaje cukrzycy
Na początek krótka powtórka z biologii: insulina to wytwarzany przez trzustkę hormon regulujący poziom cukru we krwi. Jeżeli nie ma jej w wystarczających ilościach w naszym krwioobiegu, glukoza nie może przenikać do komórek organizmu, w których zostałaby wykorzystana jako źródło energii, a co za tym idzie stężenie pozostającego w naszej krwi jej cukru zaczyna wzrastać do szkodliwego poziomu, uszkadzając poszczególne narządy. Sytuacja w której nasz organizm nie produkuje, lub nie potrafi wykorzystać wyprodukowanej przez siebie insuliny to właśnie cukrzyca.
Istnieją dwa główne typy cukrzycy. Osoby chorujące na cukrzycę typu I (zwaną inaczej insulinozależną, czy też cukrzycą wieku młodzieńczego) nie wytwarzają wcale własnej insuliny. Stąd też, aby ich organizm działał prawidłowo, muszą sobie jej dostarczać przyjmując zastrzyki. Z kolei cukrzyca typu II, stanowiąca około 80-90 % wszystkich zachorowań, dotyczy osób, których trzustka co prawda wytwarza własną insulinę, lecz jej ilość jest niewystarczająca, bądź też ich organizm nie potrafi sam jej wykorzystywać. Często można spotkać się z określaniem tego rodzaju cukrzycy, jako cukrzycy wieku dojrzałego, ponieważ częściej dotyka ona osób dorosłych, z reguły prowadzących siedzący tryb życia i mających problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Trzeci, mniej rozpowszechniony rodzaj cukrzycy to cukrzyca ciążowa, czyli pojawiająca się okresowo w czasie ciąży hiperglikemia (podwyższony poziom cukru we krwi). Stan ten z reguły przemija, jednakże kobiety, które w ciąży miały problemy z cukrzycą, muszą na dalszym etapie życia monitorować swój poziom cukru we krwi, ponieważ są one bardziej narażone na rozwinięcie się cukrzycy typu II.
Pomimo, że cukrzycy można skutecznie zapobiegać, każdego roku w Europie umiera z jej powodu kilkadziesiąt tysięcy osób. Według danych szacunkowych co najmniej 80% przypadków cukrzycy typu 2 można uniknąć.
Przyczyny powstania cukrzycy
Wielu z nas zapewne słyszało popularne stwierdzenie, że cukrzyca jest dziedziczna. O ile czynniki genetyczne mają bardzo duży wpływ na rozwinięcie się choroby, o tyle dziedziczymy raczej predyspozycje do zachorowania na cukrzycę, niż samą chorobę. Ogromny wpływ na jej powstanie i dalszy przebieg mają czynniki środowiskowe, takie jak wiek, otyłość, pojawiające się w naszym organizmie stany zapalne czy nowotwory trzustki ale także często niekojarzone z cukrzycą narażenie na stres, przepracowanie czy kontakt ze związkami chemicznymi. W rozwoju cukrzycy typu I dużą rolę odgrywają natomiast tak zwane nabyte mechanizmy immunologiczne, wywołane np. zakażeniem wirusowym, które prowadzą do sytuacji, w której organizm zaczyna sam niszczyć własne komórki odpowiedzialne za produkcję insuliny.
Co powinno nas zaalarmować?
Cukrzyca typu II często przez wiele lat pozostaje niezdiagnozowana. Dzieje się tak, ponieważ jej objawy mogą rozwijać się powoli i zaczynają być nasilone dopiero gdy dochodzi już do powikłań. Co zatem powinno zwrócić naszą uwagę?
| Objawy cukrzycy typu I | Objawy cukrzycy typu II |
| – duże pragnienie i częste oddawanie moczu
– utrata wagi mimo dużego apetytu – ogólne osłabienie, senność – zamazane lub podwójne widzenie |
– duże pragnienie i częste oddawanie moczu
– utrata wagi mimo normalnego apetytu i diety – nieostre widzenie – drażliwość, apatia – zmęczenie i senność – łatwe powstawanie siniaków i wolniejsze gojenie ran – nawracające zapalenia skóry, dziąseł, pęcherza moczowego – sucha, swędząca skóra
|
Uwaga! Zauważyłeś u siebie powyższe objawy? Nie czekaj, zgłoś się do swojego lekarza rodzinnego.
Cukrzycę można wykryć podstawowymi badaniami krwi i moczu.
Leczenie i zapobieganie
Kluczową kwestią w leczeniu cukrzycy jest systematyczne kontrolowanie poziom cukru we krwi. W zależności od typu choroby i jej nasilenia, lekarz przepisuje odpowiedni rodzaj insuliny lub doustne leki przeciwcukrzycowe. Warto jednak pamiętać, że dla powodzenia leczenia, kluczową kwestią jest zmiana nawyków. Osoby zmagające się z cukrzycą powinny ściśle przestrzegać zaleceń dietetycznych, które zostały im przedstawione w poradni diabetologicznej. Chodzi przede wszystkim o spożywanie produktów z niskim indeksem glikemicznym, czyli takich, które nie powodują gwałtownego skoku poziomu cukru we krwi. Poza tym ważne, aby chory na cukrzycę postarał się zredukować masę ciała i włączył do swojego życia więcej aktywności fizycznej.
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę:
- Prowadź aktywny styl życia!
- Kontroluj masę ciała – nadprogramowe kilogramy sprzyjają rozwojowi cukrzycy!
- Ograniczaj w swojej diecie produkty zawierając cukry i tłuszcze
- Regularnie badaj poziom ciśnienia tętniczego!
- Unikaj używek!
Źródła:
http://who.un.org.pl/
http://gis.gov.pl/
Źródło ilustracji: http://pl.123rf.com/
