Może występować jako choroba dziedziczna, wada wrodzona, na skutek różnych chorób lub jako efekt starzenia się. Pojawia się u około 50% ludzi w wieku 65-74 lat i u około 75% osób powyżej 75 r ż.
Według WHO ( Światowej Organizacji Zdrowia) zaćma jako przyczyna pogarszania ostrości wzroku zajmuje czołowe miejsce. Dotyka na świecie ok. 27 mln ludzi.
Choroba ta polega na częściowym lub całkowitym zmętnieniu soczewki oka.
Do najczęstszych przyczyn zaliczane są:
– zmiany związane z wiekiem,
– urazy podczas których dochodzi do uszkodzenia torebki soczewki, czas powstania zaćmy jest zależny od wielkości tego uszkodzenia i może pojawić się szybko (kilka godzin, dni) lub powoli ( kilka miesięcy).
-zaburzenia metaboliczne np. cukrzyca, a u niemowląt galaktozemia.
– stany zapalne,
– błędy żywieniowe czy stosowanie niektórych leków (wpływ kortykosteroidów).
Objawy choroby:
– zaburzenie widzenia,
– narastająca krótkowzroczność,
– zamazanie obrazu,
– trudności w rozpoznawaniu kolorów,
– trudności w prowadzeniu samochodu.
Rozpoznanie i diagnoza
Po przeprowadzeniu wywiadu dotyczącego pogorszenia widzenia wykonywane są kolejne diagnozy: badanie ostrości wzroku, odruch źreniczny, wziernikowanie. Można zbadać soczewkę za pomocą oftalmoskopu, wykorzystując tutaj soczewki skupiające. Poza tym okulista przeprowadza rutynowe badania w lampie szczelinowej, zapewniając powiększony, trójwymiarowy obraz soczewki i innych struktur przedniego odcinka gałki ocznej. Dodatkowo, aby ocenić plamki i tarcze nerwu wzrokowego przeprowadzane jest badanie dna oka.
Leczenie
Jedynym sposobem leczenia jak do tej pory jest operacja, która polega na usunięciu zmętniałej soczewki i uzupełnieniu mocy refrakcyjnej oka sztuczną soczewką wszczepioną w miejsce tej usuniętej.
Jak postępować po operacji?
1. Stan gojenia po operacji może trwać ok. 6 tygodni. W tym okresie pacjenci mogą odczuwać „ciało obce” pod powieką.
2. Należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Nie wolno podnosić rzeczy o ciężarze powyżej 5 kg.
3. Należy unikać pochylania się, napinania mięśni brzucha, podejmowania aktywności fizycznej.
4. Tarcia oka, uciskania go.
5. Unikać naciskania powieki, a ewentualną wydzielinę należy delikatnie usunąć czystym wacikiem.
6. Zaleca się przestrzegania czynności zamieszczonych na karcie informacyjnej dotyczących leczenia miejscowego i ogólnego.
7. Dokładnie myć ręce przed zakrapianiem oczu i prawidłowo podawać krople.
8.W okresie pooperacyjnym nie stosować gorącej kąpieli i nie korzystać z sauny.
9. Unikać silnego nasłonecznienia i dużego zapylenia.
10. W przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych lub innych niepokojących objawów związanych z pogorszenia widzenia należy zgłosić się do lekarza prowadzącego lub do ośrodka, w której wykonano zabieg.
Źródła:
1. Bradford C. A., Okulistyka, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006.
2. Kurowska K., Celmer-Ozdowska I., Depresyjność a jakość życia u osób z rozpoznaną zaćmą, „Hygeia Public Health” 2014, nr 49(3), s. 554-559.
3. Iwaszkiewicz-Bilikiewicz B., Zaćma (cataracta), „Geriatra” 2008, nr2, s. 252-254.
