Bąblowica (echinokokoza) należy do chorób pasożytniczych zwierząt, występuje w każdej szerokości geograficznej. Wywołana przez tasiemce z rodzaju Echinococcus. Występują dwa rodzaje bąblowicy, które różnią się gatunkiem wywołującym chorobę, jej przebiegiem, a także leczeniem -jednojamowa (echinokokoza) lub wielojamowa (alweokokoza).
W przypadku echinokokozy jednojamowej obraz kliniczny przypomina łagodny nowotwór, larwa zazwyczaj lokalizuje się w wątrobie i płucach, a prognozowania najczęściej są dobre przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia.
Natomiast alweokokoza ma cechy złośliwego nowotworu, początkowo larwa lokalizuje się w wątrobie, a potem może dawać przerzuty do wielu narządów. Alweokokoza u ludzi występuje rzadko, jednakże stanowi bardzo poważne zagrożenie życia. Wskaźnik zgonów w przypadku nieleczonej choroby jest bardzo wysoki i wynosi 70-100% zgonów w ciągu 10 lat.
U ludzi do zarażenia dochodzi poprzez połknięcie jaj tasiemca:
– w przypadku bąblowicy wielojamowej do zarażenia dochodzi najczęściej przez spożycie nieumytych, skażonych lisimi odchodami jagód, na których obecne były jaja tasiemca.
– w przypadku jednojamowej, do zarażenia dochodzi poprzez kontakt z psami mającymi dostęp do odpadów poubojowych pochodzących od świń z bąblowicą i defekując zanieczyszczają środowisko zewnętrzne jajami tasiemca, bądź poprzez spożycie nieumytych warzyw lub owoców.
Choroba długo nie daje żadnych objawów przez co jej rozpoznanie jest utrudnione. Najczęściej objawy są mało charakterystyczne, a okres wylęgania choroby wynosi od kilku miesięcy do kilku-kilkunastu lat. Przyczynia się to do późnego rozpoczęcia leczenia pacjenta, a także zmniejsza szanse na uratowanie jego życia.
Torbiele najczęściej zlokalizowane są w wątrobie, rzadziej w płucach, nerkach, śledzionie, ośrodkowym układzie nerwowym, a także oku. Mogą rosnąc do dużych rozmiarów powodując ucisk na otaczające narządy. Samoistne lub pourazowe pęknięcie torbieli jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia gdyż może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.
W przypadku wystąpienia bąblowicy może dojść do ciężkich, długofalowych, a także często nieodwracalnych powikłań zdrowotnych czy nawet zgonu człowieka. Śmiertelność zarażonych osób wynosi 30-80%. Tylko chirurgiczne usunięcie torbieli bąblowcowej razem z otaczającą tkanką daje szansę na całkowite wyleczenie.
Podejrzenie bąblowicy nasuwają objawy kliniczne potwierdzone badaniem USG, MRI lub TK ( obecność torbieli), oraz wyniki badań serologicznych ( ELISA, Western blot). W przypadku wykrycia tasiemca albo jego DNA potwierdza się go za pomocą biopsji cienkoigłowej.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów z różnych układów ciała, m.in.:
– ból w prawym podbrzuszu,
– zółtaczka,
– wymioty,
– nudności,
– objawy neurologiczne.
Powyższe objawy nie są charakterystyczne tylko dla Bąblowicy, odpowiednie badania pomogą szybko rozpoznać przyczynę dolegliwości. Bąblowica jest rzadką chorobą, jednak jeśli wystąpił wcześniejszy kontakt z odchodami psa lub lisa powinno zgłosić się ten fakt lekarzowi.
Bąblowica – jak przeciwdziałać zakażeniu?
1.Najważniejszą zasadą jest przestrzeganie higieny, należy pamiętać o myciu rąk po każdym kontakcie ze zwierzętami, po pracy w lesie czy ogrodzie.
2.Dokładnie myć owoce oraz warzywa lub poddawać obróbce termicznej.
- Regularnie odrobaczać zwierzęta domowe- koniecznie środkami działającymi na tasiemce.
- Chronić swoje posesje przed dzikimi zwierzętami poprzez ogradzanie domostw.
Bibliografia:
- Dok. Elektroniczny: https://medycynatropikalna.pl/choroba/bablowica-echinokokoza [dostęp 23.07.210
- A. C. MAJEWSKA: ECHINOKOKOZA – PODSTĘPNA I ZABÓJCZA ZOONOZA O GLOBALNYM ZNACZENIU DLA ZDROWIA PUBLICZNEGO. „ZAOPATRZENIE W WODĘ, JAKOŚĆ I OCHRONA WÓD” s. 327-332.
- J. Gawor: Bąblowica jednojamowa u ludzi i zwierząt – aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce. „Med. Weter.” 2016, nr. 72, s. 669.
