Statystyki wskazują, że prawie 70% Polaków przynajmniej raz w życiu skarżyło się na dolegliwości bólowe kręgosłupa, a prawie 45% z nich dotyczyło odcinka lędźwiowo-krzyżowego! Nic w tym dziwnego skoro nasze kręgosłupy często muszą dźwigać balast w postaci nadmiaru tkanki tłuszczowej, zmagać się z pracą w niefizjologicznych/wymuszonych pozycjach czy znosić przeciążenia, których głównym winowajcą jest „kanapowy” styl życia. Problem tak na prawdę pojawia się wtedy gdy dolegliwości bólowe maja charakter nawracający i stają się już na tyle dokuczliwe, że utrudniają nam codzienne funkcjonowanie…
Tak może się stać gdy w swoje sidła złapie nas rwa kulszowa czyli dokuczliwy, przeszywający ból, który promieniuje od dolnego odcinka kręgosłupa aż do stopy. Jak zatem zapobiec pojawieniu się rwy kulszowej? jakie czynniki zwiększają ryzyko jej wystąpienia? Jak objawia się rwa kulszowa i jak łagodzić jej objawy? Jakie sposoby leczenia rwy kulszowej oferuje medycyna? Zachęcamy do lektury 🙂
Czym jest rwa kulszowa?
Mianem rwy kulszowej określa się ból, który promieniuje od lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa poprzez pośladek, tylną stronę ud, łydkę aż do stopy a nawet palców. Rwa kulszowa może zaatakować z nienacka, zazwyczaj na skutek gwałtownego ruchu (np. schylenie, kucnięcie, klęknięcie) czy podnoszenia cięższych przedmiotów. Ból pojawia się najczęściej na skutek ucisku krążka międzykręgowego (dysku) na nerw lub podrażnienia korzeni nerwowych, z których tworzy się nerw kulszowy. Dolegliwości bólowe mogą obejmować jedną lub obie nogi, a objawem zwiastującym jest zazwyczaj ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Najczęstszą przyczyną ataków rwy kulszowej są postępujące zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i jego fragmentów (krążków międzykręgowych) oraz wypadnięcie jądra miażdżystego z krążka międzykręgowego (potocznie określane mianem „wypadnięcia dysku”). Rzadziej jest następstwem guza nowotworowego uciskającego na nerw, stanu zapalnego czy chorób zakaźnych (np. w przebiegu boreliozy).
Co mówią statystyki?
Dane wskazują, że rwa kulszowa dotyczy od 13-14% ogółu społeczeństwa, a co roku 2% osób doświadcza ataku rwy po raz pierwszy. Mimo, że rwa kulszowa dzięki odpowiedniemu leczeniu mija, nie oznacza to jednak, że możemy spać spokojnie – rwa kulszowa prawdopodobnie zaatakuje ponownie.
Rwa kulszowa najczęściej występuje u osób po 30. roku życia (ale może zaatakować wcześniej) i częściej jej objawów doświadczają Panowie.
Kto jest szczególnie narażony na atak rwy kulszowej?
Rwa kulszowa najczęściej pojawia się u osób, w których kręgosłupie pojawiły się już zmiany zwyrodnieniowe – jednego lub więcej krążków międzykręgowych (dysków). Proces zwyrodnieniowy rozpoczyna się już w okresie dojrzewania i postępuje z wiekiem, stąd im jesteśmy starsi tym bardziej jesteśmy narażeni na atak rwy kulszowej. Oczywiście wpływ mają również inne czynniki. Ryzyko rwy kulszowej jest szczególnie wysokie u osób, które prowadzą „kanapowy” styl życia, z nadwagą/otyłe, pracujące w niefozjologicznych/wymuszonych pozycjach ciała bądź przenoszące ciężkie przedmioty lub też intensywnie uprawiają sport tj. dźwiganie ciężarów. Rwa kulszowa może wystąpić również u kobiet w ciąży.
Jakie objawy świadczą o ataku rwy kulszowej?
Rwa kulszowa może rozpocząć się niewinnie, atak może być słaby a ból stopniowo narastać i promieniować do różnych części kończyn/y. Bardzo często bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa zwiastują atak rwy. Dane wskazują, że tak się dzieje w około 60% przypadków. O ostrej rwie kulszowej mówi się, gdy dolegliwości bólowe pojawiają się gwałtownie. Objawy bólowe nasilają się pod wpływem niewielkich ruchów kręgosłupa, kaszlu czy kichania. Dolegliwościom bólowym może towarzyszyć również mrowienie czy drętwienie. Mogą pojawić się również problemy z oddawaniem moczu i stolca. W skrajnych przypadkach może dojść do porażenia zwieraczy i zatrzymania moczu i stolca.
Jakie metody leczenia oferuje nam medycyna?
Gdy rwa zaatakuje, należy jak najwięcej odpoczywać i ograniczyć codzienną aktywność, unikając nadmiernych obciążeń (schylanie, skłony, przeprosty kręgosłupa). Dolegliwości bólowe mogą być łagodzone lekami przeciwbólowymi, stosowanymi doustnie i miejscowo. Stosuje się również leki o działaniu przeciwzapalnym. Wspomagająco można stosować mieszanki ziołowe (np. brzoza brodawkowa liść, wiązówka błotna kwiat, bylica pospolita ziele, dziurawiec ziele, borówka brusznica liść, borówka czernica liść, lawenda kwiat, pierwiosnek kwiat, perz kłącze, arcydzięgiel korzeń, poziewnik ziele, rdest ptasi ziele) do picia, po UPRZEDNIEJ KONSULTACJI Z LEKARZEM/FARMACEUTĄ (należy powiadomić go o przyjmowanych lekach i chorobach).
Podstawowe miejsce w leczeniu rwy kulszowej zajmuje rehabilitacja i fizjoterapia, ale tylko połączenie tych dwóch metod daje najlepsze efekty terapeutyczne.
Leczenie operacyjne jest zarezerwowane dla tych chorych, u których wystąpiło zatrzymanie moczu czy pojawiają się zaburzenia czucia w kończynach bądź okolicy krocza. Drugim wskazaniem do zabiegu operacyjnego jest przewlekły ból kręgosłupa z rwą kulszową, który nie ustępuje po zastosowaniu wskazanych wyżej metod.
Jak można zapobiec wystąpieniu rwy kulszowej?
Nie ma jednej skutecznej metody, która może uchronić przed atakiem rwy kulszowej. Przede wszystkim należy dbać o swój kręgosłup, tym samym nie dopuszczając do przyspieszenia procesu zwyrodnieniowego kręgosłupa. Jak zatem dbać o kręgosłup? Spośród czynników, które pozytywnie wpływają na stan naszego kręgosłupa wymienia się: utrzymywanie prawidłowej masy ciała, podejmowanie aktywności fizycznej (wskazane są przede wszystkim ćwiczenia aerobowe, ćwiczenia stabilizujące, wzmacniające mięśnie brzucha i mięśnie pleców), utrzymywanie prawidłowej postawy ciała i odciążanie kręgosłupa podczas przenoszenia cięższych przedmiotów (nigdy nie należy podnosić przedmiotów na wyprostowanych nogach! Jak prawidłowo podnosić ciężkie przedmioty? -https://www.youtube.com/watch?v=9chLwkIhAY8). Osoby, które cierpią na bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego powinny zachować szczególną ostrożność podczas przebywania w niskich temperaturach – wychłodzenie tego odcinka może sprzyjać wystąpieniu rwy.
Niestety żadna z metod leczniczych nie daje 100% gwarancji, że rwa kulszowa nie zaatakuje ponownie. Nawet w przypadku leczenia operacyjnego – u 10% operowanych pacjentów po 2 latach dochodzi do „wypadnięcia dysku”, będącego jedną z częstszych przyczyn występowania rwy kulszowej.
Na chory kręgosłup pracujemy latami. Jeśli zaczniecie dbać o swój kręgosłup odpowiednio wcześnie na pewno odwdzięczy się tym samym 🙂
Źródła:
Kraski T., Kraski J. (2016). Bóle krzyża – problem neurologiczno-ortopedyczny. Objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka. Neurologia Praktyczna, 4, 9-16.
Dobrzeniecka A., Pogorzała A. M. (2016). Wybrane zagadnienia profilaktyki i postępowania w zespołach bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Horyzonty współczesnej fizjoterapii, 239-252.
Majchrzycki M. i wsp. (2009) Nowe spojrzenie na mechanizmy działania tradycyjnych mieszanek ziołowych stosowanych w leczeniu dolegliwości bólowych dolnego odcinka
kręgosłupa. Herba Polonica Journal, 55(4), 164-177.
https://neurologia.mp.pl/choroby/150605,rwa-kulszowa (dostęp: 07.08.2018 r.)
