Psy i koty to nasi przyjaciel, pupile często członkowie rodzin. Oferują nam swoją przyjaźń, oddanie, zabawę, rozrywkę oczekując od nas tylko zainteresowania i opieki. Jednak każdy posiadacz Psa lub Kota powinien zdawać sobie sprawę że nasi pupile mogą być przyczyną specyficznej zoonozy – toksokarozy.
Toksokaroza to choroba pasożytnicza wywołana przez glistę psią (Toxocara canis) lub glistę kocią (Toxocara cati). Rezerwuarem i żywicielem naturalnym tych nicieni są psy i psowate (np. lisy, wilki) oraz koty. Dojrzały gotowy do zarażania pasożyt bytuje w przewodzie pokarmowym zarażonych zwierząt (głównie młodych – szczeniaczków i kociąt), gdzie samice znoszą jaja (nawet 20 tys./dobę) które następnie wydalane z kałem na glebę czy piasek trafiają do środowiska. Gdzie po ok 3 tygodniach dojrzewają do stadium inwazyjnego czyli zdolnego do rozwoju i zarażania po opuszczeniu jaja. W tym stanie gotowości mogą przetrwać i zachować inwazyjność nawet kilka lat.
Człowiek jest żywicielem przypadkowym tego pasożyta, ulega zakażeniu poprzez przypadkowe spożycie jaj glist spożywając posiłek brudnymi rękoma lub po kontakcie z ziemią/piaskiem, po zabawie z zwierzakami (jaja mogą osiadać na sierści zwierzaka) lub obgryzając paznokcie.
Połknięte jaja dostają się do przewodu pokarmowego człowieka. W jelicie osłonki jaj zostają strawione, a uwolnione larwy wykorzystują nasz układ krwionośny jak autostradę przemieszczają się wraz z prądem krwi. Pierwszym przystankiem jest wątroba, gdzie większość z nich pozostaje i z czasem obumiera. Część jednak kontynuuje wędrówkę i trafia do różnych narządów i tkanek: płuc, mózgu, oka, mięśni. Zarówno wędrówka larw, jak i ich obecność w tkankach, wywołuje reakcję zapalno-alergiczną, oraz odpowiedz układu immunologicznego. Produkowane są swoiste przeciwciała, a wokół „osiadłych” larw tworzą się skupiska komórek, zwane ziarniniakami, złożone w większości z krwinek kwasochłonnych (tzw. eozynofilów). Larwy są w stanie przeżyć w organizmie człowieka nawet 10 lat, ale nie dojrzewają i nie rozmnażają się. Larwa może natomiast wydostać się z ziarniniaka i kontynuować migrację np. do oka.
Wyróżniamy następujące postacie toksokarozy:
Toksokaroza trzewna – najczęściej obserwowana postać. Jest związana z zajęciem wątroby, rzadziej płuc. Do klasycznych objawów należą: stany podgorączkowe, ogólne osłabienie, wysypki skórne, bóle brzucha, kaszel, powiększenie wątroby. W morfologii krwi charakterystyczne jest zwiększenie ogólnej liczby krwinek białych z przewagą w rozmazie krwinek kwasochłonnych (eozynofili). W badaniach biochemicznych obserwuje się podwyższone enzymy wątrobowe.
Toksokaroza oczna – prawie zawsze dotyczy jednego oka. Obecność larwy w gałce ocznej wywołuje np. zmiany zapalne, powstanie ziarniniaka, błon proliferacyjnych, odwarstwienie siatkówki, wylewy wewnątrzgałkowe, zeza, zaćmę. Powodem zgłoszenia się do okulisty może być pogorszenie widzenia, ból, zaczerwienienie oka, wystąpienie zeza. Rzadka postać.
Toksokaroza mózgowa – w rzadkich przypadkach larwy dostają się do mózgu, gdzie także tworzą ziarniniaki. Objawy mogą sugerować guza mózgu. Bardzo często pierwszym objawem są bóle głowy oraz napady padaczkowe.
Toksokaroza bezobjawowa – obserwuje się podczas niewielkiej inwazji pasożytami. Zakażenie ma charakter samoograniczający się. Bardzo często brak jakichkolwiek późnych następstw zarażenia. Często rozpoznaje się przypadkowo po uzyskaniu dodatniego wyniku badania w kierunku zakażenia toksokarą u osoby z rodziny.
Profilaktyka
- dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem,
- mycie rąk przed jedzeniem,
- regularne odrobaczanie psów i kotów,
- ochrona piaskownic i plac zabaw przed zanieczyszczeniami odchodami zwierząt,
- zakładanie rękawic ochronnych do pracy w ogrodzie,
- sprzątanie odchodów zwierząt.
- nie obgryzanie paznokci
Najczęściej chorują dzieci. Do zakażenia przyczynia się brak nawyku mycia rąk.
Literatura:
- https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zarazenia-pasozytnicze/161817,toksokaroza
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Toksokaroza
- https://www.medonet.pl/ciaza-i-dziecko/choroby-dzieciece,toksokaroza—objawy–leczenie,artykul,1716204.html
- https://www.doz.pl/czytelnia/a15211-Toksokaroza__przyczyny_objawy_badania_leczenie_i_zapobieganie
