Mało kto myśli o tym, że jego zdrowie w dużej mierze jest uwarunkowane składem mikroflory jelitowej. Ważną rolę tutaj odgrywają bakterie probiotyczne, które znajdują się w przewodzie pokarmowym.
Już w starożytności medycy zalecali spożywanie fermentowanych produktów mlecznych osobom cierpiącym na choroby żołądka, jelit i wątroby. Także stosowano je na pobudzenie apetytu, gdyż zaobserwowano ich korzystny wpływ na stan zdrowia. W wieku XX rozpoczęto badania nad szczepami bakterii i ich wpływem na odporność. Dopiero pod koniec lat 80-tych tego wieku Roy Fuller sformułował definicję probiotyków, opisując je jako żywe, bakteryjne dodatki do żywności, które polepszają pracę przewodu pokarmowego. Samo słowo probiotyk pochodzi z języka greckiego i oznacza pro bios czyli ”dla życia”. Aktualną definicją probiotyków jest definicja ONZ oraz WHO z 2002 roku. Tutaj probiotykami nazywa się „żywymi organizmami, które podawane w odpowiednich ilościach wykazują korzystne działanie zdrowotne. Zalicza się do nich bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus (np. L. acidophilus, L. casei, L. reuteri. L. rhamnosus) i Bifidobacterium (B. animalis, B. breve). Do probiotyków należą także drożdżaki Saccharomyces boulardii”. Źródłami probiotyków są głównie mleczne napoje fermentowane takie jak kefir, maślanka, zsiadłe mleko, jogurt oraz produkty kiszone jak ogórki i kapusta. Probiotyki dostępne są również w formie preparatów farmaceutycznych i suplementów diety. Szczególnie ważne są one przy stosowaniu antybiotykoterapii, która prowadzi do zniszczenia mikroflory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym.
W jelitach każdego zdrowego człowieka znajdują się „dobre i złe” bakterie. Te pierwsze stanowią 90% i mają korzystny wpływ na zdrowie. W przypadku przyjmowania antybiotyków, a nawet dużego stresu czy niewłaściwego sposobu odżywiania, szkodliwe bakterie, których w organizmie powinno być ok. 10% zaczynają namnażać się i „brać górę”. W związku z tym w organizmie podnosi się poziom substancji toksycznych, co z kolei wywołuje rozwój chorób. Często towarzyszą temu zaparcia, biegunki i wzdęcia oraz uszkodzenia kosmków jelitowych. W badaniach potwierdzonych na zwierzętach wykazano, że probiotyki mogą działać w obrębie jelit przeciwnowotworowo poprzez hamowanie produkcji enzymów kancerogennych.
Prebiotyki są składnikami pożywienia, które nie poddają się procesowi trawienia
i ulegają fermentacji w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu pobudzają one wzrost określonych szczepów bakterii jelitowych, a także zwiększają ich aktywność. Należą do nich pochodne fruktozy i glukozy. Znaleźć je można w produktach roślinnych m.in. cykorii, karczochach, szparagach i czosnku.
Połączenie probiotyków i prebiotyków nazywamy symbiotykami. Obserwuje się ich pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu w tym syntezę witamin B1, B2, B12 i kwasu foliowego. Poprawiają one przemianę materii poprzez hamowanie rozwoju patogennych szczepów mikroflory oraz hamowanie procesów gnilnych, odpowiedzialnych za powstawanie związków rakotwórczych. Dodatkowo symbiotyki ułatwiają wchłanianie wapnia, magnezu i żelaza przyspieszając przy tym proces gojenia się ran.
Warto zaznaczyć, że aby zapobiegać wszelkim problemom i patologiom w obrębie układu pokarmowego zachęca się matki do karmienia niemowląt piersią. Sprzyja to naturalnej kolonizacji jelita przez korzystne bakterie.
Bibliografia:
https://dieta.mp.pl/zasady/142829,probiotyki-prebiotyki-i-synbiotyki (dostęp: 11.08.2017 r.)
http://j-elita.org.pl/leczenie/leczenie-wspomagajace-probiotyki-i-prebiotyki/ (dostęp: 11.08.2017 r.)
Ewelina Polak, Kinga Kuta – studentki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Zdjęcie: http://www.pixabay.com
