Czy kiedykolwiek dokonując zakupu żywności sprzedawanej w opakowaniach wykonanych z tworzyw sztucznych, przeglądaliście ich etykietę? Zakładamy, że nie raz. Studiując etykietę produktu coraz częściej zwracamy uwagę na jego kaloryczność, skład czy też zawartość alergenów. Jak wskazują badania, mimo, iż nasza wiedza na temat znakowania produktów spożywczych jest coraz większa, to nadal nie studiujemy dokładnie etykiet produktów. Czy kiedykolwiek zwróciliście uwagę na wyżej przedstawione symbole, wiecie gdzie je znaleźć i co oznaczają?
W ten sposób są znakowane opakowania. Symbole te dostarczają nam wiedzy o tym, z czego zostało wyprodukowane dane opakowanie. Znajdziemy je na etykiecie produktu i/lub na spodzie opakowania. Zdarza się również tak, że na etykiecie produktu znajduje się znaczek trójkąta ze skrótem wskazującym na tworzywo sztuczne, z którego wyprodukowano dane opakowanie a „cyfra” znajduje się na spodzie opakowania.
Co kryje się pod tymi symbolami?
01/1 PET – Politereftalan etylenu
Jest to jedno z najczęściej występujących oznaczeń. Znajdziemy je na butelkach z wodą mineralną, sokami czy napojami a także na słoikach z dżemem, owocami suszonymi, produktami spożywczymi suchymi i sypkimi. Z PET wykonywane są również tacki w których sprzedawane są np. dania gotowe do odgrzania w kuchenkach mikrofalowych, wyroby cukiernicze, piekarnicze oraz warzywa, owoce. Także folie, w które zapakowane są słodycze, lody, przekąski i orzechy są wykonywane z PET. Istnieją także wyroby z PET z dodatkową barierą tlenu tj.: piwo, próżniowo pakowane przetwory mleczarskie takie jak sery, przetwory mięsne, , kawa, ciastka czy syropy. Istnieją pewne doniesienia naukowe, które wskazują, że ponowne wykorzystanie opakowań z PET może być niebezpieczne dla naszego zdrowia. Powtórne użycie PET może powodować przedostawanie się do żywności toksycznej substancji DEHA (dietylohydroksyloamina), szkodliwej przede wszystkim dla naszej wątroby. Ważna zasada – nie wykorzystujcie opakowań z PET do ponownego przechowywania w nich żywności! Zaleca się także aby napoje w butelkach PET nie były poddawane działaniu bardzo wysokich temperatur, ze względu na możliwe ryzyko przedostawania się do żywności, rakotwórczego benzenu. Dlatego lepiej zrezygnujmy z podgrzewania żywności w opakowaniach PET.
02/2 HDPE – Polietylen dużej gęstości
W opakowaniach HDPE sprzedawane jest m.in. mleko. Z tego tworzywa wykonane są m.in. folie spożywcze i pudełka do przechowywania żywności. Opakowania HDPE nadają się do ponownego wykorzystania zatem bez obaw możemy w nich przechowywać żywność.
03/3 PVC – Polichlorek winylu
PVC wykorzystuje się do produkcji m.in. folii spożywczej. W Internecie znajdziemy wiele artykułów wskazujących na ryzyko zdrowotne jakie wiąże się ze stosowaniem polichlorku winylu. Wśród wielu z nich pada nawet stwierdzenie, że „polichlorek winylu wytwarza bardzo groźne dla zdrowia związki chemiczne – dioksyny, które są bardziej niebezpieczne od cyjanku potasu”. Tak to prawda. Jednak warto wziąć poprawkę na fakt, ze dioksyny te będą wydzielane jeśli będą spalane w nieodpowiednich temperaturach. Zatem nie powinniśmy spalać materiałów z tworzyw sztucznych, szczególnie PVC w piecach czy paleniskach domowych. Odpowiednie warunki, które minimalizują ryzyko przedostania się do atmosfery dioksyn, panują w spalarniach śmieci. Innego negatywnego wpływu na zdrowie, nie wykazano.
A tak w ramach ciekawostki: nazwa PCV jest niepoprawna, jednak wiele osób przywykło stosować ten skrót. Zgodnie z nazewnictwem międzynarodowym powinniśmy używać skrótu PVC, z ang. poly(vinyl chloride). Natomiast zgodnie z zasadą tworzenia skrótów w języku polskim, poprawny skrót powinien brzmieć PChW.
04/4 LDPE – Polietylen małej gęstości
LDPE wykorzystywany jest do produkcji plastikowych worków, butelek i pojemników. Opakowania LDPE są bezpieczne. Możemy przechowywać żywność w pojemnikach wykonanych z LDPE.
05/5 PP – Polipropylen
Co do bezpieczeństwa propylenu nie powinniśmy mieć żadnych wątpliwości. Przede wszystkim dlatego, że zabawki dziecięce są wykonane z PP. Jeśli szukamy pojemników na żywność lub żywności pakowanej, bez najmniejszych obaw możemy sięgnąć po te z oznaczeniem PP.
06/6 PS – Polistyren
Jego najbardziej rozpoznawalną formą jest styropian. Polistyren nie jest wykorzystywany w produkcji opakowań, w których przechowywana i sprzedawana jest żywność. A kojarzycie styropianowe pojemniki na dania ciepłe, kubki na gorące napoje, tacki na żywność i talerze jednorazowe? Autorzy artykułów internetowych wskazują, że kontakt polistyrenu z żywnością może negatywnie wpływać na zdrowie. Badania naukowe potwierdzają, że wysoka temperatura żywności (70 stopni Celsjusza) może powodować przenikanie pewnych związków – jednak nie przekracza ona limitów, które stwarzałyby zagrożenie dla zdrowia.
07/7 INNE/OTHER – Tworzywa sztuczne inne niż wskazane w lp. 1–6
Unikajmy przede wszystkim kupowania tych produktów, których opakowania posiadają oznaczenie „PC7” lub „7”. Mogą one zawierać bisfenol A (BPA) – związek wykorzystywany w produkcji tworzyw sztucznych tzw. poliwęglanów. Problem polega na tym, że poliwęglany mają szerokie zastosowanie i występują praktycznie wszędzie (m. in. w plastikowych butelkach, pojemnikach na żywność, elementach elektroniki, wypełnieniach dentystycznych) a ich nieodłącznym towarzyszem jest niestety bisfenol A (BPA). Szkodliwość bisfenolu A jest jednak nadal przedmiotem badań naukowych. Jego potencjalna szkodliwość może być wynikiem podobnej budowy cząsteczkowej do damskich hormonów płciowych – estrogenów. Co więcej BPA, łączy się z podobnymi receptorami. Przyczyn wielu zaburzeń (choroby serca i krążenia, cukrzyca, choroby metaboliczne, zaburzenia płodności) upatruje się właśnie w kontakcie człowieka z BPA. Uwalnianie BPA do żywności może być większe jeśli opakowanie jest uszkodzone lub porysowane i/lub w wyniku podgrzania żywności w opakowaniu zawierającym BPA. Mimo, że nie wypracowano nadal wspólnego stanowiska w tej sprawie – warto zachować ostrożność i zrezygnować z kupowania i przechowywania żywności w opakowaniach oznaczonych symbolem 07/7 INNE/OTHER.
Dla tych, którzy zdążyli już znienawidzić plastik – proponujemy kupowanie i przechowywanie produktów żywnościowych w szklanych opakowaniach lub tych, ze stali nierdzewnej.
Świadomy konsument to zdrowy konsument! Czyli znamy już kolejny powód dla którego – nie tylko w trosce o swoją sylwetkę – warto czytać etykiety produktów spożywczych i symbole zamieszczone na opakowaniach!
Zdjęcie: http://www.pixabay.com
Źródło:
Krasnowska G., Salejada A. M. (2011). Ocena wiedzy konsumentów na temat znakowania żywności. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 1 (74), 173 – 189 (file:///C:/Users/m.rajska/Downloads/15_Krasnowska.pdf)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 3 września 2014r. w sprawie wzorów oznakowania opakowań (Dz.U. 2014 poz. 1298) (dostęp: 18.07.2017r.)
http://wsse.krakow.pl/strona/attachments/article/64/Bisfenol%20A-czy%20moze%20szkodzic%20zdrowiu%20dzieci.pdf (dostęp: 18.07.2017 r.)
http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/1501Laszczyca/Laszczyca.html (dostęp: 18.07.2017 r.)
http://ulicaekologiczna.pl/recykling/plastik-plastikowi-nierowny (dostęp: 18.07.2017 r.)
http://www.newsweek.pl/styl-zycia/wyrzuc-folie-jedz-zdrowsza-zywnosc-jedzenie-zdrowia-zywnosc-najskuteczniejsze-diety-newsweek-pl,artykuly,285618,1.html (dostęp: 18.07.2017 r.)
http://www.phie.pl/pdf/phe-2016/phe-2016-3-213.pdf (dostęp: 18.07.2017 r.)
http://www.phie.pl/pdf/phe-2015/phe-2015-1-077.pdf (dostęp: 19.07.2017 r.)
ĆWIEK-LUDWICKA K. (2003). Politereftalan etylenu (PET) – aspekty zdrowotne i zastosowanie do pakowania żywności. ROCZN. PZH, 2003, 54, NR 2, 175–182
http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-172.pdf (dostęp: 19.07.2017 r.)
